#50books vraag 25
Deze week was het in het nieuws: de vaste boekenprijs is achterhaald en moet worden afgeschaft. De wet op de vaste boekenprijs is een afspraak waarbij prijsafspraken worden gemaakt tussen boekhandel en uitgeverij dat een boek niet onder een bepaalde prijs verkocht mag worden. Doet een boekhandel dat wel, dan krijgt deze dappere dodo daar problemen mee. Op het Vakblog van Raymond Snijders kun je meer lezen over de wet op de vaste boekenprijs in relatie tot ebooks.
De Wet op de vaste boekenprijs zorgt er dus voor dat boeken overal dezelfde prijs hebben: van Bruna tot Donner en van Ako tot Kooyker. Nu is daar commentaar op: de ACM – Autoriteit Consument en Markt – vindt de vaste boekenprijs achterhaald en daar moet een einde aan komen.
Natuurlijk komt daar reactie op vanuit het boekenvak. “Voorstanders van een vaste boekenprijs wijzen erop dat de maatregel leidt tot een divers aanbod van boeken”, schrijft Nu.nl. En ook voormalig hoogleraar algemene economie Rolf Schöndorff wil dat de vaste boekenprijs met rust gelaten wordt. Hij zegt in de Volkskrant: “We kunnen dagelijks op tv zien wat er gebeurt wanneer de gemiddelde smaak van de Nederlandse burger het aanbod bepaalt.”
De ACM bepleit niet alleen dat de vaste boekenprijs achterhaald is, maar ook dat deze niet effectief is. Het idee is dat ook slechtverkopende titels verkocht kunnen worden door de vaste boekenprijs, zoals poëziebundels, maar dat gebeurt niet. “Welke boekverkoper wil een slechtlopende titel verkopen?” redeneert de ACM. Na de zomer komt minister Bussemaker met een oordeel in deze kwestie. Misschien kunnen wij haar alvast een handje helpen door onze mening te geven over deze discussie, als fervent boekenlezers:
Moeten we de vaste boekenprijs handhaven of loslaten?
Overigens vallen ebooks niet onder de Wet op de vaste boekenprijs, hoewel dat er soms niet op lijkt. Ik ben weer heel benieuwd naar jullie mening over deze kwestie. Laat de link naar je blog weer achter in de reacties, zodat iedereen jullie mening kan lezen. En als je nog ideeën hebt over volgende vragen, dan hoor ik dat natuurlijk ook graag!
Meer weten of vragen?
Ben je geïnteresseerd geraakt door dit blog? Stuur me een berichtje en help je verder!
10 Reacties
Trackbacks/Pingbacks
- 50Boeken - week 25 - Vaste boekenprijs | Ruud's BlogRuud's Blog - […] en toe vind ik iets van een thema dat @drspee aanreikt in haar blogpostserie ’50Boeken’ (sorry, maar ik vind…
- #50books: de vaste boekenprijs | DrsPee - […] Gisteren ontspon zich een discussie in de reacties onder mijn #50books-vraag over de vaste boekenprijs. Wat ben ik daar…
ik vrees dat er inderdaad een verschraling optreedt wanneer de prijzen vrijgegeven gaan worden. Supermarkten en drogisten gaan stunten met goedlopende titels en halen daarmee de klant weg bij de beter gesorteerde boekhandel.
Maar wat is daar nou erg aan dan? Die beter gesorteerde boekhandel moet aantonen dat die wat toevoegt aan de dienstverlening t.o.v. van de supermarkten en drogisten als het gaat om boeken. De boekhandel die zich onderscheidt is degene die investeert in de klanten, dingen organiseert en niet alleen zorgt voor een goed assortiment maar vooral alles daar om heen.
Supermarkten gaan alleen maar stunten met goedlopende boeken als ze er geen verlies op maken, bijv. omdat het klanten lokt naar hun overige assortiment. Daar vind ik niks mis mee want boeken zijn ook gewoon consumentengoederen geworden, net als de tijdschriften, pizza’s of dat lekkere stukje gebak. Laat boekhandels maar eens nadenken hoe zij zich gaan onderscheiden zou ik zeggen. Op enkele prettige uitzonderingen na kom ik nauwelijks meer in boekhandels omdat ze per definitie maar een klein assortiment hebben (vergeleken met wat er leverbaar is) en sowieso het hele fenomeen ebooks straal negeren.
@Carel: Helemaal met je eens… zo krijgen we de monopolie van de grotere zaken die grotere partijen inkopen…
Dat vind je voor boeken wel erg maar niet voor kleren, cd’s, dvd’s, voedsel, witgoed of al die andere producten en winkels uit die tientallen folders die wekelijks over ons uitgestrooid worden?
@Raymond: Ik vind ’t voor alle ondernemers erg… It kills the economy…
De discussie over wel of niet vaste boekenprijs is het beste te vergelijken met eentje over religie en ik kijk wel link uit om daar de argumenten voor en tegen in te herhalen 🙂 Het is ook de reden dat je geen blogpost over de vaste boekenprijs zelf terugvindt op mijn blog want het leidt tot gepassioneerd herhalen van argumenten die toch niet leiden tot een consensus. Uitgevers en met name boekhandels zullen in de regel voor zijn terwijl de gemiddelde boekenkoper (van de meer populaire boeken) tegen zullen zijn.
Mijn mening? Ik denk dat het ‘in stand houden’ van een divers aanbod van genres en titels middels een vaste boekenprijs zwaar achterhaald is. Ik zie niet, en heb zelfs als bibliothecaris en boekenverslinder, nooit aangetoond gezien dat het nodig is om het boek als een bedreigde diersoort te zien die beschermd moet worden door vaste prijzen te rekenen waarmee de minder commerciele titels gesponsord worden. Of het uberhaupt zo werkt heb ik eveneens nooit aangetoond gezien.
Marktwerking is bepalend voor bijna alles in onze maatschappij. Van de producten in de supermarkt tot kunst, film en cultuur en de programmering van de tv zenders. Als (bijna) niemand het wil kopen of bekijken, dan verdwijnt het van de markt. Maar dat is toch niet zo met kunst en cultuur hoor ik je zeggen? Zeker wel. Ja, daar vindt ook subsidiëring op plaats voor de minder populaire onderwerpen maar nog steeds is er een ondergrens aanwezig (die verantwoord moet worden) om te rechtvaardigen dat die subsidie gegeven wordt. Zelfs subsidiëring is onderhevig aan marktwerking.
En het is niet alsof marktwerking geweerd kan worden uit de boekenmarkt Engelstalige boeken hebben nooit last gehad van een vaste boekenprijs en dat is al ruim 7 jaar ook zo met ebooks. Het verschil in prijs tussen bijv. ebooks van oorspronkelijk Engelstalige bestsellers en de Nederlandse vertalingen ervan is soms stuitend groot. Kunstmatig hoog gehouden in Nederland omdat de prijzen van ebooks gerelateerd worden aan die van de papieren boeken, die op hun beurt wel een vaste prijs hebben.
De laagdrempelige beschikbaarheid van goedkope Engelstalige ebooks in Nederland maar ook het hele fenomeen self publishing waarbij niet alleen in Amerika maar ook in Nederland steeds meer auteurs zelf hun ebooks op de markt brengen heeft al die marktwerking geintroduceerd. De prijs wordt bepaald namelijk door de vraag naar het aanbod. Dat aanbod is overweldigend groter aan het worden en het overspoelt het hele beginsel van de vaste boekenprijs in Nederland. Tel daar bij op dat de verkoop van boeken week na week verder inzakt t.o.v. voorgaande jaren en je ziet het hele stelsel van (papieren) boekenverkoop wankelen.
Dus ja, ik ben voor het afschaffen van de vaste boekenprijs omdat ik simpelweg niet geloof in de voordelen die een vaste boekenprijs zou moeten geven en omdat ik denk dat het als een kruk gebruikt wordt om een kreupel systeem op de been te houden. De boekenindustrie heeft nieuwe inzichten nodig, nieuwe verdienmodellen en een grondige revisie van alle uitgangspunten die er de laatste jaren voor gezorgd hebben dat er geen greintje innovatie te zien is geweest bij uitgevers en boekhandels.
En dat begint wat mij betreft met het afschaffen van die vaste boekenprijs en de introductie van een gezond marktbeginsel waarbij uitgevers en boekhandels beloond worden voor nieuwe ideeën en producten die mensen ook willen kopen en afgestraft worden als ze achterover leunen en verwachten dat de Nederlandse maatschappij ze moet bedanken voor het in stand houden van een boekenvoorraad die je zelfs bij de Slegte niet kunt dumpen.
Op Frankwatching stond vanochtend een aardige column http://www.frankwatching.com/archive/2014/06/22/einde-vaste-boekenprijs-klinkt-als-muziek-in-de-oren/ over dit ondewerp waarin de vergelijking gemaakt wordt met de muziekindustrie. Niet op alle punten even raak maar met de conclusies ben ik het roerend eens. Innovaties bevorderen!
Mijn antwoord danwel vragen staan hier: http://www.mightymusings.nl/50books-vraag-25-2014/
Ik geloof niet dat de voorspelde verschraling van het aanbod er komt. Hiervoor was men ook bang bij de cd-verkoop. Maar voor een cd van Madonna betaal ik echt niet meer dan veertien euro, terwijl ik voor een andere artieste die minder succesvol is maar prachtige albums maakt, toch rustig 20 tot 25 euro betaal. Voor boeken werkt het voor mij hetzelfde, ik let nauwelijks op prijs en kijk vooral naar de inhoud van het boek. Overigens denk ik dat je een nieuwe schrijver straks ook kunt lanceren door het boek bewust heel goedkoop te maken, dat is dan weer het voordeel van het loslaten van de vaste boekenprijs.
Precies. Prijs is een belangrijk instrument om ook de vraag te beïnvloeden en die vraag is van veel meer factoren afhankelijk voor een boekhandel dan alleen maar de overwegingen die een uitgever er bij gemaakt heeft. Kleinere oplagen krijgen sowieso (nu ook) al een hoge prijs dus een dichtbundel is meestal duurder dan gemiddeld.
Het aanbod van boeken wordt nu ook vooral bepaald door de verwachte afzet en hoewel een vaste boekenprijs de risico’s van een uitgever vermindert denk ik dat het aanbod breed genoeg blijft bij het verdwijnen van die vaste boekenprijs. Het geeft wel extra prikkels om andere manieren van publiceren van boeken mogelijk te maken, zoals bijv. het heel goedkoop maken van een eerste deel van een trilogie of zoals je zelf stelt, een debuut van een schrijver.
En dan nog een mening: http://niekheefteenboek.blogspot.nl/2014/06/50books-201425-andere-tijden-andere.html