Dit is de uitgeschreven versie van de podcast van deze week. In deze podcast bespreek ik de heldenreis van Theseus. Theseus was een Griekse prins uit de mythologie die opgroeide op de Peleponnesos. Theseus was de zoon van Aethra die niet wist wie zijn vader was: het was of koning Aigeus van Athene of de god van de zee Poseidon. Aigeus zei Aethra dat ze hun eventuele zoon goed moest opvoeden. Aigeus legde zijn zwaard en sandalen onder een zware steen. Als Theseus deze kon optillen, dan mocht Aethra hem naar Athene sturen. Toen Theseus achttien was, was de jongeman sterk genoeg.

Op zijn reis naar Athene komt Theseus verschillende tegenstanders tegen. De eerste is de reus Sinis. Deze man boog twee pijnbomen om en bond zijn slachtoffer daaraan vast. Dan liet hij de bomen los en het slachtoffer werd uit elkaar getrokken door de bomen. Theseus versloeg deze reus door hem zelf aan de bomen vast te binden. Daarna kwam de jongeman Skiron tegen, een rover die voorbijgangers dwong zijn voeten te wassen. Als de ongelukkige passant zich dan voorover boog om de voeten te wassen, schopte Skiron hem van de rand van het ravijn af. Daar lag een reuzenschildpad, die het slachtoffer opat. Theseus was deze schurk ook te slim af: hij liet Skiron zijn voeten wassen en schopte hem naar zijn eigen schildpad. De laatste schurk die Theseus moest verslaan, was Procrustes. Deze man bood zijn slachtoffers een overnachting aan in een bed. Als de logee langer was dan het bed, hakte hij de uitstekende ledematen af. Als de ongelukkige korter was, dan rekte hij het slachtoffer op tot hij stierf. Theseus paste dezelfde tactiek toe op Procrustes. Hij rekte hem op tot hij stierf. Daarmee maakte Theseus de weg naar Athene veilig voor andere reizigers.
Intussen was Aigeus getrouwd met Medea en had drie zoons bij haar gekregen. Medea was een zieneres en zij wist onmiddellijk wie Theseus was toen hij op de stoep van het paleis stond. Medea wilde niet dat Aigeus erachter kwam wie de jongeman was. Daarom stuurde ze hem weg om de stier van Marathon te doden. De jongen slaagde en kwam terug naar het kasteel. Daarop besloot Medea gif in zijn wijn te doen. Theseus zat naast zijn vader aan tafel en sneed het vlees met het zwaard van zijn vader. Toen Aigeus het zwaard zag, wist hij wie Theseus was. Medea wist dat ze had verloren en dat haar oudste zoon nooit op de Atheense troon zou zitten.
Het grootste probleem van Aigeus was niet Medea, maar koning Minos van Kreta. Ieder jaar moest Aigeus voor het behoud van de vrede tussen Athene en Kreta zeven jongens en zeven meisjes afstaan aan Minos. De veertien kinderen werden naar Kreta gestuurd en aan de koning gepresenteerd. Deze keer zat Theseus ook in de selectie. Ariadne, de dochter van Minos, zag Theseus en werd op slag verliefd op hem. Ze besloot om Theseus te redden van de half man – half stier en toen hij samen met de dertien andere jongens en meisjes het labyrinth in werd gejaagd, gaf Ariadne hem een draad en een zwaard. Theseus versloeg de Minotaurus en door de draad konden de veertien de weg terugvinden uit het doolhof. Theseus ontsnapte van Kreta en nam Ariadne mee. Zij was bang voor de boosheid van haar vader. Theseus was niet verliefd op het meisje en toen ze sliep liet hij haar achter op het eiland Naxos achter. Daar werd ze gevonden door de god van de wijn, Dionysos, die haar tot vrouw nam, maar dat is een ander verhaal.
In zijn haast om van Kreta te ontsnappen, was Theseus de afspraak met zijn vader vergeten: als hij terug zou komen, zou hij witte zeilen voeren op het schip, in plaats van de zwarte rouwzeilen. Aigeus zag de zwarte zeilen verschijnen aan de horizon en in zijn verdriet stortte hij zich in zee. Dat werd de Egeïsche Zee. Theseus werd koning van Athene.

Theseus’ heldenreis in 12 stappen

De eerste stap haalt Theseus uit zijn gewone wereld. Zijn moeder vertelt hem over zijn vader. Het optillen van de steen en het vinden van de sandalen die hem naar zijn vader leiden, kun je zien als de oproep tot actie in stap twee. Stap drie is er niet. Theseus weigert de oproep namelijk niet. Ook stap vier wordt niet duidelijk in dit verhaal. De mentor is niet aanwezig.
In de tweede akte, de afdaling, wordt Theseus geconfronteerd met een nieuwe wereld. Dat is stap vijf. De vijanden Sinis, Skiron en Procrustes zijn de eerste testen waaraan Theseus wordt onderworpen. Hij moet hier zijn moed, kracht en slimheid laten zien. Dit is stap zes.
Stap zeven is het voorbereiden op de stier van Marathon, die hij moet verslaan. In stap acht zie je dan dat Theseus de vuurproef doorstaat: hij verslaat de stier, die je kunt zien als een voorafschaduwing van de Minotaurus. Theseus keert terug naar het paleis van Aigeus als overwinnaar. Aigeus herkent zijn zoon en zijn terugkeer wordt extra feestelijk. Theseus is nu een echte held geworden en daarmee wordt stap tien ingeleid. De Minotaurus van Kreta en het einde van het leveren van de veertien jonge mensen aan koning Minos zijn de ultieme test van Theseus’ heldenstatus. Hier leert de prins ook zijn helper kennen: Ariadne. Stap elf is het overwinnen van de Minotaurus en de twaalfde stap is de terugkeer naar Athene.
In het kort is dit de invulling van de heldenreis van Theseus. En zo kun je naar heel veel verhalen kijken. Mocht je iets herkennen in het verhaal, dan klopt dat. The Hunger Games van Suzanne Collins is gebaseerd op dit gegeven. Maar in plaats van veertien jonge mensen en één stad, hebben we te maken met 24 jonge mensen en twaalf districten.
Bedankt voor het luisteren. Ik hoop dat je met plezier hebt geluisterd naar de achttiende podcast van Literair Café met DrsPee en tot volgende week!
Hier luister je de podcast van deze week.