Birk is de vader van Mikael. Of eigenlijk: was de vader van Mikael, want Birk is verdronken. De moeder van Mikael, Dora, geeft haar zoon daarvan de schuld.
Vanaf het eerste moment was ik in het boek. De eerste zin gaf me al direct kriebels. Letterlijk:

In mijn tong jeukten mieren, mijn voeten waren zwaar.

De toon is gezet, de beklemming begint. Gaandeweg het verhaal komen we te weten wat er precies is gebeurd. Al vrij snel komen we erachter dat Birk is verdronken, maar waarom hij is verdronken wordt pas later duidelijk. De moeder van Mikael is boos op hem: het is de schuld van Mikael dat haar man is verdronken. Ze botviert haar buien op haar zoon, die van alles probeert om zijn moeder tevreden te houden, net zoals zijn vader dat vroeger deed.
Daarvoor gaat hij naar het huis van Pernille. Een oude dame die al een tijdje is overleden. Daar zoekt hij mooie cadeaus bij elkaar om aan zijn moeder te geven, sorrycadeaus noemt hij dat.
De vergelijking van de relatie tussen Mikael en zijn moeder en de staat van de huizen op het eiland dringt zich op. Het huis van Pernille wordt steeds kaler en bouwvalliger: er verdwijnen steeds meer spullen uit het huis om de andere twee huizen op het eiland te maken. De zwanenhals van de gootsteen, het tafelblad, stoelen en ook sieraden. Het huis wordt steeds naakter. Ook het huis van Mikael en Dora geraakt in steeds slechtere staat van onderhoud: het dak is wit van de meeuwenpoep en in de kamers worden de tochtgaten die ‘s winters worden dichtgestopt steeds groter. De relatie tussen moeder en zoon wordt ook steeds bouwvalliger: moeder raakt steeds labieler doordat ze haar man mist. Mikael raakt zichzelf steeds meer kwijt in zijn drang om zijn moeder gelukkig te maken.
Na zes jaar, Mikael is inmiddels vijftien, lijkt hij zoveel op zijn vader dat zijn moeder hem begint te verwarren met haar overleden man. En dat gaat heel ver. Te ver.

Met walging las ik het einde van het boek, waarin Dora helemaal doordraait, maar stoppen met lezen kon ik niet. Ik heb het boek in vier uur uitgelezen, het was zo gruwelijk dat ik door moest lezen.
Ik weet niet of ik gebleven was als ik Mikael was geweest. Ik denk dat ik de eerste de beste boot naar Tramsund (een stad twee uur varen verder) had gepakt en geprobeerd had om daar een bestaan op te bouwen. Mikael weet volgens mij niet beter: hij is geïsoleerd opgegroeid op het eiland. Hij heeft geen vriendjes, krijgt thuis les en weet niet beter dan dat de relatie zo hoort. Hoewel hij misschien wel aanvoelt, later, dat het goed mis is.
De meeuw op de kaft is goed gekozen: meeuwen zijn aaseters en dat uit zich in het meeuwtje dat door Mikael wordt opgevoed. De rest van de analogie van de meeuw en Mikael laat ik je zelf ontdekken.
Deze review is een aanvulling op mijn eerdere blog over Birk van Jaap Robben. Ik kon het niet laten om toch ook mijn mening op te schrijven. Vandaar dat er twee blogs over Birk zijn ontstaan. Lees hier mijn eerdere blog en hier de andere recensies.