Het was rustig in de trein. Dineke zat naar buiten te kijken. Ze ging naar het kerstdiner van haar broer en schoonzus en er was niets waar ze minder zin in had. Drie jaar geleden was haar broer getrouwd met Stella en het was de eerste keer dat ze geen smoes had kunnen verzinnen voor het kerstdiner. De zielige vriendin smoes werkte dit jaar niet omdat haar vriendin nu samenwoonde en ze dat helaas tegen haar broer had gezegd. Nu moest ze dus naar het opgeprikte kerstdiner van haar snobschoonzus Stella.

Bij haar broer ontdekte ze dat Stella haar snobouders ook had uitgenodigd. “Tineke!” kreeg ze enthousiast te horen van Stella’s vader. “Dineke” zei ze automatisch, ondertussen haar arm recht voor zich uit stekend. Zo kon ze de onvermijdelijke omhelzing vermijden. Stella’s moeder keek ondertussen of ze Dineke nog nooit had gezien. Toen zag ze eindelijk haar broer en schoonzus.
Edwin zag er ontspannen en vrolijk uit. Hij wel. Stella gaf haar een paar luchtkussen. Edwin omhelsde haar. “Dineke van me” zei hij, “ik ben blij dat je er bent.” Hij trok haar mee naar de bar en vroeg wat ze wilde drinken. “Cola”, zei ze. Ze kreeg het in haar handen gedrukt. “Dineke” zei haar broer, “Stella heeft een tafelschikking gemaakt en daar kon ik helaas niet tussenkomen. We zijn met zijn zestienen, en jij en een oudtante van Stella zijn de enige eenlingen.”
Ze zuchtte, ze zag het al aankomen. “Ik zit dus naast een stokoude tante, die waarschijnlijk nog doof is ook, dus ik kan kiezen, of helemaal niet praten, of schreeuwen.”
“Nee” zei Edwin, “ze is oud, maar absoluut niet doof en goed bij ook, alleen…”
Hij hield iets te lang pauze. Ze keek hem wantrouwend aan. “Wat? Wat alleen Edwin? Waar zadelt Stella me mee op?”
“Nou” zei Edwin “ik heb haar nog nooit ontmoet, maar ze schijnt wat excentriek te zijn. Stella nodigt haar elk jaar uit, maar ze kwam nooit. En dit jaar wel, tot afgrijzen van Stella. Ze schijnt wat excentriek te zijn.” Hij grijnsde verontschuldigend.
“Dus” zei Dineke, “de maffe tante van Stella komt op bezoek en haar onhandige schoonzusje en die tante kunnen wel naast elkaar zitten? Ik wilde al niet komen. Ik ga naar huis, ik heb hier helemaal geen zin in. Ik had gewoon meteen moeten zeggen dat ik de kerst wel zou doorkomen met stamppot en kerstfilms.”
“Nee” zei Edwin, “want ik vind het veel te leuk dat je hier bent.” En hij pakte haar arm en trok haar mee. “Tante Dina” zei hij tegen een vrouw met grijze krullen gekleed in een paarse blouse en een veelkleurige rok, “dit is mijn zus Dineke.” De vrouw keek wat achterdochtig over de rand van haar brilletje. “We hadden zo gedacht, tante Dina, dat het leuk zou zijn voor u en Dineke om kennis te maken. Jullie hebben zoveel overeenkomsten.” Nu was het Dinekes beurt om achterdochtig te kijken. Was dit Edwins gewone mateloze enthousiasme of meende hij het serieus? Maar ze had geen keus, Edwin trok een stoel naar hen toe en duwde Dineke neer. “Tante Dina, nog iets te drinken? Zal ik nog wat water halen?” En weg was hij weer, Dineke enigszins beduusd achterlatend.
“Zo” zei de grijze dame, “je bent Edwins zus? Ben je net zo’n wervelwind als die jongen?” Dineke kreeg geen kans te antwoorden, want daar was Edwin al weer. “Dames, alsjeblieft, een glas water voor tante Dina en ik heb een bordje met heerlijkheden voor jullie verzameld. Dineke, ik heb zalmsoesjes voor je, die vind jij zo lekker. Veel plezier dames.” En weg was wervelwind Edwin. Totaal overdonderd zat ze in haar stoel en propte een zalmsoesje in haar mond. “En” zei tante Dina, “wat heb jij verkeerd gedaan dat je hier moest komen opdraven?”
Ze propte van pure verbazing een tweede zalmsoesje in haar mond. Tante Dina wachtte rustig af en pakte ondertussen een ober bij zijn arm. Een ober! Voor het snobkerstdiner van haar snobschoonzus! “Zou je een schat willen zijn en twee witte wijn willen regelen?” Met een glimlach stuurde ze de jongen naar de bar. Dinekes ogen popten ongeveer uit haar hoofd. “Ja, van je schoonzus krijg ik water, en je broer is daar automatisch mee doorgegaan, maar hoeveel water kan een mens hebben?” Ze pakte een toastje met filet van het bord. Twee glazen met wijn werden neergezet op het tafeltje tussen hen in. “Mijn zielige vriendin” kon Dineke eindelijk uitbrengen. Vragend keek tante Dina haar aan. “Ik heb de afgelopen drie jaar mijn vriendin als smoes gebruikt. Ze kan niet alleen zijn met de kerst en we brengen hem dus samen door. En dit jaar ging ze samenwonen. Ik heb de fout gemaakt dat aan Edwin te vertellen en toen hing ik. Ik kon zo snel geen nieuwe smoes bedenken.”
Tante Dina glimlachte. Dineke ging door “Ik heb Edwin eigenlijk nooit verteld dat we alleen eerste kerstdag met zijn tweeën zijn en de tweede allebei in eigen huis zitten met de restjes van de eerste dag en een kerstfilm.” Tante Dina lachte nu voluit. “Ik ben meestal op een cruise in de kerstvakantie” vertelde ze, “maar ja, dan moet je wel op tijd boeken. Stella’s moeder kwam het te weten en voor ik het wist werd ik verplicht hier te komen.” Ze pakte de twee glazen en gaf er één aan Dineke, “proost, op zielige vriendinnen en cruises.” Dineke nam een enorme slok en verslikte zich prompt in de wijn. Dina klopte haar op haar rug. “Rustig aan, kleine slokjes. Stella koopt gelukkig geen bocht van de Hema, dus we zijn goed voorzien.”
“Ik drink eigenlijk heel weinig” zei Dineke. “Ik hou het hier wel bij.”
“Welnee kind, een kerst waarbij je niet kan doen wat je zelf wil, moet je leuk maken. Bij voorkeur met de drank van een ander.” En tante Dina nam nog een slok.
Wervelwind Edwin kwam langs rennen. “Dames, we gaan aan tafel, komen jullie ook? Er staan naambordjes bij de borden.” En weg was hij weer. Tante Dina stond op en bood Dineke een arm aan. Ze schoven aan. Het verste hoekje was voor hen. Een grote plant naast tante Dina die aan een hoofdeinde zat, en een pilaar naast Dineke, hen effectief afschermend van de rest van het gezelschap. Tante Dina lachte en zwaaide naar Stella die aan het andere hoofdeinde zat.
“Kijk, de lastige gasten hebben hun eigen hoekje. Heeft als voordeel dat niemand ons in de gaten houdt. Vertel eens wat over jezelf kind. Waarom denkt Edwin dat we zoveel overeenkomsten hebben?” Dineke keek voor het eerst tante Dina echt aan.
“Ik heb eigenlijk geen idee. Hij vertelde dat wij tweeën de enige eenlingen zijn en dat we daarom naast elkaar zitten. Maar verder?”
“Hij is ouder dan jij?”
“Ja, zes jaar, hij is altijd al beschermend geweest, maar onze ouders zijn een paar jaar geleden kort na elkaar overleden en sindsdien is het helemaal erg. Hij belt elke week op en wil dan weten hoe het met me gaat en of ik niet eenzaam ben. Ik kan mezelf best wel redden, ook zonder lastig vriendje, want dat wil hij dan ook weten. Of ik nog geen vriendje heb.”
Dineke trok een gezicht.
Tante Dina zei, “ja, het is makkelijker als je een man hebt, of weduwe bent zoals ik. Nog veel makkelijker, niemand verwacht op mijn leeftijd dat ik nog een vent oppik. Mijn man is twintig jaar geleden overleden en liet me toen beloven dat ik het leven zou vieren. En dat heb ik wel gedaan. Alles uitgeprobeerd, tot ergernis van Stella’s moeder die de erfenis voor haar neus ziet verdwijnen. Maar dat is niet mijn probleem.” Ze lachte en nam een slok wijn. De ober zette de eerste gang voor hun neus. Dineke trok haar neus op. Vissoep. Wat een vreselijke geur. Tante Dina zag het en hield de ober tegen. “Zou je die soep kunnen weghalen? We houden er geen van beiden van.”
De ober haalde de borden weg en Dineke lachte dankbaar. “Edwin weet wel dat ik vissoep niet kan uitstaan, maar Stella heeft zelfs nooit gevraagd wat ik lekker vind.”
“Ik hou niet van soep, punt, dus van mij mocht het meteen weg. Vertel eens kind, wat doe je in het dagelijks leven?” Dineke vertelde over haar werk in een bedrijfsbibliotheek waar ze de enige informatiespecialist was.
Toen Edwin tien minuten later kwam inspecteren hoe met Dineke en tante Dina was, lagen de twee net dubbel over een verhaal dat tante Dina aan het vertellen was. “En dan zit je op zo’n cruise in de Middellandse zee en dan lopen drie van die obers zich te pletter voor je” giechelde tante Dina en veegde haar bril schoon aan haar veelkleurige rok. “Dat is wat hoor, als je midden zeventig bent en er lopen nog drie van die jongens achter je aan.” Dineke veegde haar neus af aan haar servet en nam nog een slok wijn.
“Dineke, zou je dat wel doen?” vroeg Edwin bezorgd, zijn zus kennende.
“Ja, dat zou ik zeker wel doen” vertelde Dineke haar broer en giechelde, “en ja, ik ben aangeschoten en het kan me geen moer schelen.”
“Ja maar schat, we zijn pas bij het voorgerecht.”
Hij zag nu pas dat de dames geen van beiden een bord voor zich hadden en herinnerde zich meteen dat zijn zus niet van vissoep hield. Met moeite hield hij een vloek binnen en trok het bord met hapjes naar zich toe. “Eet in ieder geval wat van de hapjes, straks krijg je het hoofdgerecht.”
Tante Dina klopte hem op zijn hand. “Het komt allemaal wel goed Edwin, we amuseren ons hier wel.”
Dineke kreeg een giechelaanval. “Zalmsoesjes in plaats van soep.” Ze gooide er eentje op en probeerde die op te vangen in haar mond. Mis. Natuurlijk. Ze rolde bijna van haar stoel van het lachen. Edwin pakte het soesje van de grond en legde het ding op een servet. “Schat, zal ik wat water voor je halen?”
“Edwin, ga, ik zorg wel voor je zus” en tante Dina dirigeerde met de ene hand Edwin weg en met de andere hand wenkte ze de ober, die vrolijk de glazen weer kwam vullen.
Dineke hikte nu. “Even je adem inhouden schat.” Het zorgde voor een nieuwe giechelaanval. De hik was meteen weg. Maar nu drupten plotseling tranen over Dinekes wangen. Tante Dina zei niets, maar pakte een zakdoek uit haar tasje en depte de tranen weg. “Wat is dat nu, schat?” Dineke snufte. “Ik herinnerde me ineens hoe we vroeger thuis kerst vierden. We mochten allebei vertellen wat we het liefste aten. En dan kregen we stamppot, want daar was ik gek op. En Edwin wilde aardbeienijs. En ik was jaloers toen hij achttien werd, want toen mocht hij wijn drinken. Toen werd ik achttien en ik werd misselijk, omdat ik te veel wijn dronk.”
Tante Dina pakte Dinekes hand. “Het is ook vreselijk dat je ouders al zo jong zijn overleden, kind. Je mist ze, dat is kerst, je mist de mensen die je lief hebt.” Dineke keek tante Dina aan met betraande ogen en legde haar andere hand over hun beide handen. “En uw man? Mist u hem? Mocht u uitkiezen wat u at met de kerst?”
Tante Dina lachte. “Hij is degene die is begonnen met de cruises, we zaten meestal op een schip en boden elkaar een cocktail aan. En ik mis hem. Drie van die obers, het is leuk, maar niet hetzelfde als mijn man.” Ze zuchtte. “Maar uiteindelijk moet je er toch zelf wat van maken. Daar moeten we zelf voor zorgen, dat we geen zielige vriendinnen worden.”
Dineke bloosde, ondanks de tranen. Tante Dina had het door, want wie was de zielige vriendin? Dineke had het altijd heel leuk gevonden dat haar vriendin met haar kerst vierde, en nu dat was afgelopen nu ze samenwoonde. Edwin was zo lief om haar uit te nodigen, maar Stella was haar duidelijk liever kwijt.
“Weet je wat?” zei tante Dina en ze lachte. “Ik weet dat als je hier de straat uitloopt, bij een heel leuk restaurant komt. Ik denk dat we daar beter zitten dan hier achter de pilaar.”
“Dat kunnen we toch niet doen” zei Dineke verschrikt. “Je zal eens zien wat we allemaal kunnen als we het gewoon doen” zei tante Dina.
Tien minuten later kreeg Edwin een appje van zijn zus: “Zitten in het restaurant, hebben net een cocktail besteld. In het nieuwe jaar gaan wij tweeën stamppot en aardbeienijs eten. Je bent een lieverd.”
Ali Molenaar