De spelregels

Dictee ~ is een taalkundige opgave, waarbij personen op hun kennis van spelling en interpunctie worden getest

Mooie omschrijving van een verfoeid onderdeel op school. Maar ook een leuk televisieprogramma waar ik ieder jaar graag aan meedoe. Op 18 december om 21.30 op Nederland 1 is het jaarlijkse Groot Dictee der Nederlandse Taal weer op tv. Reken maar dat ik klaar zit met pen en papier!
Het Dictee wordt dit jaar door Kees van Kooten geschreven. Ik zal daar in een volgend blog meer over vertellen, niet alleen over hem, maar ook over de andere schrijvers van het Dictee.

De spelregels van het Dictee

Het is wel handig om te weten wat nu precies de spelregels zijn van het Dictee. De schrijver van het Dictee leest eerst zijn maaksel in het geheel voor. Dat is sinds 2004 zo, toen voor het eerst gastschrijvers het Dictee gingen schrijven. De deelnemers krijgen zo de gelegenheid om zich alvast druk te maken over de moeilijke woorden die in de tekst gestopt zijn. Ik kan mij herinneren dat Kristien Hemmerechts, die het Dictee schreef in 2008, vertelde dat ze met een woordenboek naast haar het Dictee schreef om zo moeilijkere synoniemen voor haar woorden te vinden. Dat doet toch wat af aan de magie van het Dictee voor mij.
Nadat de onrust gezakt is, neemt de schrijver plaats in de jury en dan gaat het beginnen. Philip Freriks en Martine Tanghe lezen om de beurt een zin voor, hakken hem in stukjes en lezen daarna de zin nog een keer voor. Aan het einde van de acht zinnen, die soms onwaarschijnlijk lang zijn, wordt het Dictee door een van beide presentatoren nog eens voorgelezen. Daarna krijgen de deelnemers de tijd om nog aanpassingen te maken, waarna het klaar is en het geschrevene wordt nagekeken door de jury.
Voor het nakijken wordt als leidraad gebruikt het Groene Boekje met de spellingsregels van de wijziging uit 2005. Als een woord niet in het Groene Boekje voorkomt, dan zal Van Dale’s Groot Woordenboek der Nederlandse Taal worden geraadpleegd. De volgende zaken worden als fout aangerekend:

1. spelfouten (meerdere fouten in een woord mogelijk);
2. het onjuiste gebruik van koppeltekens en/of afbrekingstekens of het ontbreken daarvan;
3. het niet op de juiste manier aaneenschrijven van samenstellingen;
4. fouten tegen het gebruik van accenten, apostrofs, en trema’s;
5. het gebruik van hoofdletters als het kleine letters moeten zijn;
6. het gebruik van kleine letters als het hoofdletters moeten zijn.

Gelukkig heb ik ongeveer een half jaar geleden al wat blogs over taal neergezet, onder andere over spelling daarvan. Misschien moet ik die zelf ook nog eens extra bekijken. Want ik ga natuurlijk voor een score onder gemiddeld aankomende woensdag!