Lezen, het is steeds meer een zorgenkindje. Dat zie je aan het verdwijnen van steeds meer bibliotheken, aan de weerzin van scholieren om te lezen en aan het tv-programma Zeg eens B. Analfabetisme neemt hand over hand toe door het gebruik van gadgets en andere vluchtige media zoals de tv en de spelcomputer. Ja dit is kort door de bocht, maar volgens mij heeft het er wel mee te maken. Waarom zouden er anders initiatieven zijn zoals Nederland leest en tv-programma’s zoals Zeg eens B?
Als docent Nederlands merkte ik al dat leerlingen lezen saai vinden: wat ze er precies saai aan vinden, kunnen ze niet vertellen. Ik denk dat het voornamelijk ligt aan het feit dat er geen bewegend beeld is en dat er geen interactie mogelijk is. Ook vermoed ik dat de concentratieboog van leerlingen steeds korter wordt, juist door de vluchtigheid van de media. Het gaan zitten met een boek en dat een paar uur achter elkaar lezen, of maar een uur of zelfs een half uur, is onmogelijk geworden.
Door de aanwezigheid van visuele input, die afwezig is in boeken, zijn kinderen en scholieren niet meer in staat om zelf te bedenken hoe iets eruit ziet. Ik merk dat zelf al door bijvoorbeeld zoiets simpels als de verfilming van Harry Potter. Ik had in mijn fantasie een heel ander beeld van Harry Potter dan hoe hij er in de film uitzag. Inmiddels is het plaatje van de film over mijn eigen plaatje geschoven en ik kan mijn eigen plaatje niet meer terughalen.
Nederland leest dus niet meer
Nu generaliseer ik natuurlijk enorm. Er zijn gelukkig nog heel veel mensen die wel lezen, gezien het aantal boekbloggers dat ik volg. En daar ben ik blij om. Het zou alleen zo mooi zijn als ook scholieren weer gingen lezen.
In de huiswerkbegeleiding die ik nu iedere dinsdag geef, probeer ik leerlingen te stimuleren om te lezen. Eén van de leerlingen moest een boek lezen, maar kon geen leuke boeken vinden. Ik heb hem aangeraden een boek te zoeken dat bij zijn interesses past en dat dan langzaam uit te bouwen. Ook een ander meisje heb ik boeken aangeraden, die haar leraar haar nooit zou aanraden. Zelfs een boek dat ik voor haar uitzocht, kon rekenen op een klacht: “Ze doen er twee hoofdstukken over om uit te leggen wat de situatie is.”
Twee hoofdstukken? Ik vind het nog meevallen. Als je echter tussen de regels doorluistert, merk je de eigenlijke klacht: het gaat te langzaam. Lezen is een trage bezigheid. Boeken zijn traag. Dat een situatie eerst geschetst moet worden, voor je verder kunt, dringt niet door. Ik snap het wel: op tv kun je de situatie in één oogopslag overzien. Bij een boek moet er toch wat meer beschreven worden. En dat is traag, werkt vertragend, wat juist één van de spanningselementen van een boek kan zijn.
Nederland leest niet. Ik vind dat jammer. Initiatieven als Nederland leest, (kinder)boekenweek, maand van het spannende boek. Ik ben bang dat de boekbloggers roependen in de woestijn zijn.
Lezen moet weer leuk worden!
Weg met boeken over de oorlog, over navelstaarderij en andere filosofische verhandelingen! Laat leerlingen zelf bedenken welke boeken ze leuk vinden en introduceer langzaam wat literatuur met een verhaallijn zonder navelstaren. Laat boeken weer spannend worden, met een echt verhaal, zoals bijvoorbeeld bij de verschillende Young Adult fictie. Het hele concept “literatuur” moet heruitgevonden worden, zodat leerlingen en kinderen weer plezier krijgen in het lezen en zodat Nederland leest. Lezen is, wat mij betreft, het allermooiste van al onze verworvenheden, omdat het ons vrij maakt.
bron: via Photopin.
