Vandaag is het Aswoensdag, de dag dat de katholieke gemeenschap traditioneel een askruisje gaat halen. Dit askruisje gaat vooraf aan de vastenperiode van veertig dagen. Deze periode loopt tot de zaterdag voor Pasen (stille zaterdag). Als je snel gerekend hebt, dan weet je dat dit 45 dagen zijn. Hoe zit dat dan? En wat is er aan de hand met dat askruisje?

In de middeleeuwen was het askruisje vooral bedoeld voor mensen die boete moesten doen. Bij mannen werd het hele hoofd bedekt met as, bij vrouwen alleen het voorhoofd. Later ging men ervan uit dat iedereen gezondigd had tegenover God en zijn medemens en daarom moest iedereen een askruisje halen. As is sowieso een teken van boetedoening in de bijbel. Vaak strooide de boetedoener dan as over zich heen en droeg een zak ten teken van de boetedoening. Vandaar ook de uitdrukking in zak en as zitten.
Een van de bekendste passages is de boetedoening van Ninevé. De stad kwam tot inkeer en kleedde zich in een harig boetekleed en kreeg as over het hoofd. De koning van de stad trok zijn deftige kleren uit en ging in een zak op de grond zitten. Dit staat in het boek Jona 3. De profeet Jona werd door God naar Ninevé gestuurd om te vertellen dat de bewoners berouw moesten tonen.

Aswoensdag is de eerste dag na carnaval

En de eerste dag van de vastenperiode van veertig dagen. Die veertig dagen zijn er stiekem toch echt 45. Dat komt omdat in de veertig dagen de zondagen niet worden meegeteld. Er zitten precies vijf zondagen tussen 26 februari 2020 en 12 april 2020. Als je die vijf zondagen van de 45 dagen aftrekt, dan kom je precies op veertig dagen uit.
Veertig heeft overigens nog een bijzondere betekenis. Het getal staat voor voorbereiding en verwachting, maar ook voor vasten en boetedoening of zuivering. Denk aan het woord quarantaine. Dit is een afleiding van het woord quarante dat veertig betekent in het Frans.
Ook duurde de zondvloed veertig dagen en nachten, verbleef Mozes veertig dagen en nachten op de Sinaï om de tien geboden te ontvangen en trokken de Israëlieten veertig jaar door de woestijn onder leiding van Mozes. Jezus vastte veertig dagen in de woestijn na zijn doop en werd daar verleid door de duivel. Veertig heeft vaak te maken met een ingrijpende gebeurtenis gevolgd door een periode van rijping en daarna een metamorfose.
Heb jij wel eens een askruisje gehaald of de vastenperiode aangehouden?