Atlas is een Titaan die de strijd om de Olympos leidde tegen Zeus en de zijnen. Hij nam de plaats van Kronos in, omdat deze te oud was om de strijd te leiden. Toen Zeus en de andere jonge goden als overwinnaars uit de bus kwamen, werd Atlas gestraft. Hij moest het hemelgewelf op zijn nek dragen. En dat had een speciale reden.

Zeus zorgde ervoor, dat Gaia (de aarde) en Ouranos (de hemel) hun verbintenis niet meer in stand konden houden. Zo konden er geen nieuwe Titanen meer worden geboren.

Atlas en Herakles

Atlas heeft een bijrol in de twaalf werken van Herakles. Toen Herakles voor koning Eurystheus de gouden appels uit de Tuin der Hesperiden moest halen, nam hij de taak van de Titaan over. Zo kon Atlas de appels halen voor hem.
De god zag zijn kans schoon en probeerde Herakles ervan te overtuigen dat hij de appels ook nog wel even naar Eurystheus kon brengen. Herakles begreep de intentie van de Titaan en bedacht snel een list: “Kun je mij nog even laten zien hoe je de hemel precies moet vasthouden? Jij doet het zo goed.”
Atlas liet zich verleiden en kromde zijn rug nogmaals onder het hemelgewelf. Toen hij Herakles wilde uitleggen hoe het moest, zag hij Herakles hard wegrennen met de appels. En zo komt het dat Atlas de hemel tot in lengte der dagen op zijn nek draagt.

De atlas, de draaier, het gebergte en 020

In je nek zitten zeven wervels. De eerste wervel is de atlas. De tweede noemen ze de axis, de draaier. Hierdoor kunnen wij nee schudden. Omdat je schedel op de eerste wervel steunt en omdat de schedel in verhouding met de rest van het lichaam gemiddeld vrij zwaar is, wordt deze eerste wervel de atlas genoemd.
Het Atlasgebergte is ontstaan uit een ander verhaal. Atlas zou geprobeerd hebben om Perseus weg te jagen die verdwaald was na het afslaan van het hoofd van Medusa. Perseus haalde het hoofd van Medusa tevoorschijn en veranderde de Titaan in steen. Een Titaan is zo groot, dat hij makkelijk een gebergte kan worden. Uiteraard botst dit verhaal met het verhaal van Herakles. Maar het blijft een aardige ontstaansmythe.
Atlas komt in heel veel kunstwerken terug. Een van de bekendste misschien in Nederland is de Atlas op het Paleis op de Dam in 020. Hij houdt daar de hemel als een bol op zijn nek vast. Vroeger werd aan de kinderen verteld, dat de stad zou vergaan als Atlas zijn bol liet vallen.
Iedere week (tenminste, dat probeer ik) behandel ik een kleinere mythe uit de Griekse mythologie, omdat ik vind dat deze niet vergeten mogen worden. Ik baseer mijn teksten op het boek van Dr Sophie Ramondt, dat mijn eerste kennismaking vormde in de wereld van de Griekse goden en godinnen.