Lieve B,

Dit jaar verloor jij je vader, net als ik vandaag zes jaar geleden. En dat is zo ongeveer het heftigste wat kan gebeuren in het leven van een vrouw: de man die het allereerst onvoorwaardelijk van je hield verliezen, is verschrikkelijk. Het eerste jaar na zijn overlijden is het ergst. Je doet alles voor de eerste keer. De eerste keer je eigen verjaardag, voor ons allebei zo’n zes weken erna. Het eerste wat ik zei: “Zo, nu ben ik op de helft van mijn leven.” Ik werd 31 dat jaar.
Dan komt de eerste keer Kerst en Oud en Nieuw en dat is ook heftig: een lege plek aan tafel is niet fijn. Nog steeds eigenlijk wel met Kerst. Het nieuwe jaar in zonder je vader is de eerste keer een echte verschrikking. Je laat hem achter in het voorgaande jaar.
De dag dat je vader jarig zou zijn, is de eerste keer ook heel vervelend. Normaal gesproken zou je nadenken over wat voor cadeau je nu weer moest kopen, maar dat hoeft ineens niet meer en zijn naam “papa” staat nog op de kalender. Die dag is raar: hij zou jarig zijn, maar hij is er niet meer, dus wat vier je dan? Niets? Dat voelt nog leger.
Ook de verjaardagen van andere familieleden zonder je vader zijn vreemd. Dat merkte jij met je dochtertje: het hoefde niet meer. Maar ik beloof je dat het terugkomt. Het eerste jaar is het ergste. Maar de scherpe kantjes gaan eraf. Echt waar.
En dan de eerste sterfdag van je vader. Alle gebeurtenissen van het voorgaande jaar komen terug, in alle hevigheid. Herinneringen aan die dag: dat je samen met je moeder even een hapje gaat eten terwijl je zus en zwager dan bij je vader blijven. Dat je hen afwisselt, zodat je vader niet alleen in het ziekenhuisbed blijft liggen. De afscheidsavond, de begrafenis zelf. Al die herinneringen komen terug. Ik nam die dag vrij van mijn werk, omdat ik wist dat ik geen stuiver waard zou zijn. Ik ben die dag naar mijn moeder gegaan om met haar te gedenken. En uit ervaring weet ik dat je het beste maar gewoon alles over je heen kunt laten komen qua herinneringen en gevoelens.
Maar de scherpe kantjes gaan eraf: het tweede jaar vond ik al iets gemakkelijker, hoewel het natuurlijk verdrietig blijft. Soms denk ik, zelfs nu nog, dat hij op zijn plekje op de bank zit als ik binnenkom. Ik heb het nog steeds over het huis van mijn ouders, soms.
Het gekke is dat zelfs de eerste keer een nieuwe telefoon raar is: je kunt het nummer van je vader niet verwijderen, stiekem houd je hoop dat hij je nog zal bellen en dat je dan zijn nummer niet herkent als je hem eruit haalt. Maar in je nieuwe telefoon ga je zijn nummer niet meer zetten: het voelt als een nieuw afscheid.
Het eerste jaar is een jaar van eersten: eerste verjaardagen, eerste ‘feest’dagen, eerste sterfdag. Daarna volgen nog meer eersten. De bruiloft van wederzijdse vriendin D. was voor mij verschrikkelijk: ik was heel blij voor haar, maar realiseerde me op dat moment in alle hevigheid dat mijn vader er nooit bij zou zijn als ik zou trouwen. Bij een andere bruiloft gaf de vader van de bruidegom een speech. Wat had ik graag de speech van mijn vader gehoord bij mijn trouwen, maar dat zit er niet meer in. En dat realiseren is zwaar. Maar het was al minder heftig: ik had al een bruiloft meegemaakt.
De eerste begrafenis die ik na het overlijden van mijn vader meemaakte, was de begrafenis van jouw vader. Ik huilde om jouw verdriet en om mijn eigen. Daar zat weer een scherp kantje. Maar ook dat zal slijten. Zelf ben ik nog niet bij het graf van mijn vader geweest sinds zijn begrafenis: ik kan het nog steeds niet. Dat is een eerste die ik nog steeds uitstel. Ik zal uiteindelijk wel moeten.
Het wordt wel makkelijker en ook de zin in verjaardagen en andere feesten komt terug, ook al blijft het toch een beetje knagen. En dat wil ik je graag meegeven op deze dag, lieve B. Ik wens je heel veel sterkte dit eerste jaar en weet dat je op me kan rekenen.