Wanneer leer je echt je vrienden kennen?

Tomomi Ishikawa is dood en haar beste vriend Ben erft haar laptop. Daar staan wonderlijke aanwijzingen op en Ben denkt dat er meer achter haar zelfmoord zit. Tomomi leidt hem naar pakketjes die ze voor hem heeft verstopt op vreemde plekken in Parijs: onder een bankje in een onbekend park, in een verlaten metrostation en in een beroemd beeld van stilstaande klokken. Na  de uitgebreide speurtocht door Parijs, voert ze hem op een nog spannender tocht naar New York. Ben put troost uit deze afleiding maar als hij in New York vermoedt dat iets niet klopt, wordt de sfeer grimmig. Wat wil Tomomi van hem? Wordt hij vermaakt of bespeeld?

Toen ik het boek uit had, was ik stil. Ik wist niet goed wat ik hier nu van moest vinden. “Wat heb ik nu gelezen?” dacht ik bij mezelf. Ik lees mijn aantekeningen nog even erop na. Het boek is opgedeeld in drie delen, De eerste vraag die ik opschreef: “is ieder deel een leven?”
De kaft triggerde ook een aantal beelden bij mij. Ten eerste Janus. De tweehoofdige god die regeerde over alles wat twee kanten had, dus ook een verhaal.
Ten tweede: Hekate, de godin van de tovenarij en vruchtbaarheid. Deze godin had drie gezichten. ‘s Ochtends was zij een jong meisje, ‘s middags een volwassen vrouw en ‘s avonds een oude heks. En de volgende dag begon de cyclus weer van voren af aan.
Hebben Janus en Hekate iets met Tomomi Ishikawa te maken? Ik denk het wel. Tomomi ook wel Vlinder genoemd, laat twee gezichten zien aan Ben Constable. In eerste instantie de vriendin waarmee je kunt roken en dronken worden en aan het eind van het verhaal een volwassen vrouw die rekenschap aflegt voor haar daden.
De drie gezichten van de Hekate zijn ook te zien in de drie levens die genoemd worden in de titel. Tomomi voor de speurtocht, Tomomi tijdens de speurtocht en Tomomi na de speurtocht.

Ben Constable’s gids

Vlinder heeft een speurtocht uitgezet door de twee steden waar zij heeft gewoond: Parijs en New York. Ben Constable, ook de schrijver van het boek, heeft het dubbele genoegen om de macabere speurtocht te mogen uitvoeren. Het brengt hem langs verschillende plaatsen die belangrijk zijn voor Vlinder.
In New York komt Ben Beatrice tegen. Zij wordt zijn gids in the Big Apple. Ik moest hierbij eigenlijk direct aan Dante denken die door zijn Beatrice geholpen werd om uit de hel te komen. En zo zijn er veel meer literaire verwijzingen in dit boek, onder meer naar Wachten op Godot, Emily Dickinson, La Divina Commedia, het verhaal van Orpheus en zijn Eurydice. Verder moest ik denken aan Madame Butterfly.

De speurtocht roept veel vragen op bij Ben

Met name het ‘waarom’ van de speurtocht. Waarom heeft Vlinder de speurtocht opgezet? Zijn de verhalen in de notitieboekjes die Ben vindt, de waarheid of verzonnen? Het zijn vragen waarop Ben het antwoord niet verwacht. Hij verwacht Vlinder namelijk nooit meer te zien.
Et arcardia ego is een zinnetje dat voorkomt op twee plaatsen in het boek. Het betekent: de dood is overal, zelfs in Arcadië. Ego is Latijn voor ‘ik’. Het is de dood die spreekt in dit zinnetje. Arcadië is een utopisch land, volgens Wikipedia. Dus zelfs een utopie is niet echt utopisch. Maar wat doet dat zinnetje nu in dit boek? Wil het ons waarschuwen of misschien alleen Ben, als een soort ‘gedenk te sterven’ (memento mori)? Is dat waarom de map “Mijn doden” op de laptop die Ben erft van Vlinder ook een map met zijn, Bens, naam bevat? Moet Ben ook dood?
Volgens Wikipedia is het zinnetje ook een verwijzing naar de zoektocht naar de heilige graal, die we kennen van de ridders van de ronde tafel en de Arthurverhalen. Is de speurtocht naar de notitieboekjes van Vlinder ook een zoektocht naar een heilige graal? Maar wat of wie is dan de heilige graal in dit boek?

De inlossing van de beginzin

“Ik zou wel een boek willen svhrijven waarin jij en ik de hoofdpersonen zijn”, zei ik tegen Tomomi Ishikawa terwijl ik verstrooid de voorwerpen op de tafel rangschikte.

Dat staat op bladzijde 7, de eerste zin na de inhoudsopgave. Ben Constable heeft woord gehouden door het boek te schrijven.

Dit is een hommage aan de merkwaardige vriendschap die we hadden, en of ik het nu leuk vind of niet, dit boek is eigenlijk al aan jou opgedragen.

Dit schrijft Ben in een brief aan Tomomi. Hiermee heeft hij de beginzin van het boek ingelost op een zeer bijzondere manier.

Ik ben er alleen nog niet uit

Ik heb zeer zeker genoten van het boek. Een verhaal dat mij voor raadsels stelt, vind ik echt geweldig leuk en dat heeft dit boek zeker gedaan. Door naar alle verwijzingen te kijken, kan ik veel herleiden naar het verhaal zelf.
Over de personages Ben en Vlinder kan ik zeggen dat ik hun vriendschap op zijn minst vreemd vind. Ben is er wat naïef in, Vlinder denkt dat ze door haar zelfmoord Ben een spannend leven bezorgt. Ik kan haar niet zo goed volgen in die redenering.
Ik ben er echt nog niet uit, hoe ik dit boek moet interpreteren, daarom ga ik het zeker nog een keer lezen. Dat vind ik echt de moeite waard, want ik hoop uit te vinden wie Tomomi Ishikawa nu eigenlijk is. Welk gezicht laat dit Japanse meisje nou eigenlijk zien: jong meisje, volwassen vrouw of heks?
Dit is mijn vierde boekrecensie in het kader van ‘Een perfecte dag voor literatuur‘, georganiseerd door Cathelijne Esser van Not just any book. Ik heb dit boek gratis gekregen, maar dat heeft in geen enkel opzicht mijn mening over het boek beïnvloed.
Hier kun je meer recensies lezen over dit boek.
Benjamin Constable: De drie levens van Tomomi Ishikawa, Een raadselachtige en aangrijpende roman. Nieuw Amsterdam uitgevers, Amsterdam. 2013.