In de Volkskrant van vandaag schreef Ruud van Diemen over zijn ervaring met de door docenten gevoelde werkdruk in het onderwijs. Hij schrijft:

Van een docent in het mbo onderwijs wordt verwacht dat hij/zij 1659 uren op jaarbasis werkzaamheden verricht. Daar gaan een aantal studie-uren vanaf en als je verder spit, blijkt dat een docent, wil hij recht hebben op 12 weken vakantie per jaar, werkweken heeft van ongeveer 41 uur. 12 weken per jaar is bijna een kwart jaar vrij. Omgerekend naar dagen, betekent het dat een docent 200 dagen per jaar werkt. Van die 41 uur in de week, wordt verwacht dat de docent ongeveer 26 à 28 lesuren verzorgt wat gelijk staat aan ongeveer 21 klokuren. Dat is iets meer dan 50 procent van de tijd die een docent werkt.

Die 1659 uren gelden ook voor docenten in het voortgezet onderwijs. In deze jaartaak wordt voorzien in 750 uren lesgeven per jaar. Naast die 750 uur heeft een docent nog andere verantwoordelijkheden: mentorschap, nakijkwerk, voorbereidingstijd voor de lessen, invoeren van cijfers, absentenregistratie, teamvergaderingen, maken van toetsen, beoordelen van leesverslagen, debatten en eindexamens. Dit zijn alleen nog maar de werkzaamheden die te maken hebben met de lessen zelf.
Daarnaast zijn er nog andere taken zoals dyslexiebeleid, begeleiding van nieuwe docenten, taalbeleid, rekenbeleid, studiedagen, medezeggenschapsraad, ouderraad, leerlingenraad, begeleiding van (meerdaagse) excursies, bij- en nascholing, ouderavonden, verplichte surveillance bij schoolfeesten en te woord staan van leerlingen, ouders, collega’s en teamleiders.
Michelle van Dijk reageert op het verhaal in de Volkskrant met de tien terechte klachten van de leraar. Net als zij was mijn eerste reactie op dit verhaal in de krant dat onderwijs en bedrijfsleven niet vergelijkbaar met elkaar zijn. Ik zal uitleggen waarom.
Ten eerste kun je in het bedrijfsleven, tenminste als je op kantoor zit, pauze nemen wanneer je wil: even koffie halen, naar het toilet gaan en als je rookt even een sigaretje doen. In het onderwijs ben je gebonden aan de structuur van de school: je zult op tijd moeten zijn om het goede voorbeeld te geven aan de leerlingen en pauze houden wanneer de bel gaat. En zelfs dan heb je nog geen pauze, zoals Michelle terecht opmerkt. Leerlingen hebben vaak nog wat te vragen aan je of te zeggen tegen jou als docent.
Vervolgens kun je in het bedrijfsleven je werk om vijf uur afsluiten en daar laten. Het onderwijs neem je mee naar huis. Nakijkwerk past niet altijd binnen een 9 tot 5 mentaliteit. Zeker niet als je klassen hebt van minimaal 27 leerlingen per klas, met mijn hartelijke dank aan de bezuinigingen door de afgelopen kabinetten.
Daarnaast hebben we ook te maken met leerlingen met aandoeningen zoals ADHD, Asperger, Gilles de la Tourette, dyslexie, leerlingen die uit gebroken gezinnen komen en leerlingen die aanpassingsproblemen hebben met hun gedrag of hun sociale vaardigheden of psychische problemen hebben. Deze leerlingen hebben vaak extra aandacht nodig, die ten koste gaat van andere leerlingen.
In het bedrijfsleven zijn de meeste volwassenen sociaal aangepast(er) dan leerlingen. Ze hebben inmiddels geleerd hoe zij met hun “beperking” om moeten gaan, dat ze hun Ritalin niet moeten vergeten en hoe ze zich dienen te gedragen in een werkomgeving. Als je een collega niet mag om wat voor reden dan ook, dan kun je hem zoveel mogelijk negeren en ontlopen (tenzij dit je baas is natuurlijk). Bij een leerling lukt dat niet. Je krijgt hem of haar toch twee tot drie keer per week op bezoek. Daarbij mag je hem of haar natuurlijk niet laten merken dat je die leerling niet mag. Uiteraard zijn er etters bij die dertig liter bloed onder je nagels vandaan halen in vijftig minuten. Als docent moet je daar op een volwassen manier mee kunnen omgaan.
Al met al is de werkdruk in het onderwijs hoger dan ik had verwacht toen ik drie jaar geleden overstapte naar het onderwijs. Na zes jaar rondwandelen in het bedrijfsleven, waar ik als webmaster of webredacteur heb gewerkt, merk ik dat ik nu eerder de nieuwe Ussain Bolt in vrouwelijke vorm ben om alles bij te benen. Twee verschillende scholen, acht verschillende klassen, vier verschillende methodes en meer dan 200 namen kennen, is geen peuleschil. In het bedrijfsleven probeerde ik ook altijd wel mijn collega’s te leren kennen, maar nu in het onderwijs is het zaak de leerlingen zo snel mogelijk bij naam te kennen zodat je ze kunt corrigeren of, heel belangrijk, complimenteren.
Net als Michelle zit ik over een paar jaar aan het einde van mijn schaal. Door de nullijn krijg ik er geen geld meer bij en werk ik dus tot mijn pensioen voor hetzelfde loon als nu, in de hoop dat de inflatiecorrectie misschien nog een klein beetje rechttrekt. Het bedrijfsleven geeft met mijn ervaring zeker 25% extra op het brutosalaris dat ik nu verdien. Onderwijs en de overheid hebben altijd al achtergelopen. Als ik een schaal omhoog wil om mijn salaris verder te laten stijgen, zal ik naast mijn eerstegraad bevoegheid nog een andere vak moeten gaan geven, een portfolio aan toetsen en lesplannen moeten laten zien en aan nog veel meer eisen voldoen.
Ook de BAPO, een soort pre-pensioen waarbij docenten vanaf hun 52e minder mogen werken vanwege de werkdruk, wordt door onder meer Ton Elias wegbezuinigd. Mijn pensioen start, zoals het er nu uitziet pas over 32 jaar. Als ik dan tenminste niet trillend op mijn benen voor de klas sta en afgevoerd moet worden omdat het allemaal te zwaar is voor een omaatje als ik.
Laten we eens kijken naar de afsluiting van het betoog van Van Diemen:

Laat docenten maar eens en half jaar ervaring op doen in het bedrijfsleven. De terugkeer naar het onderwijs zal ervaren worden als stappen in een warm bad.  En de docent die nog steeds vindt dat hij echt zeven weken moet bijtanken van zijn baan, zou ik willen adviseren; laat je eens medisch onderzoeken.

Been there, done that. Zes jaar lang, in plaats van een half jaar. Er zijn momenten dat ik terugverlang naar de rust van het bedrijfsleven, ware het niet dat ik niet commercieel genoeg ben ingesteld om daar te aarden. Als Van Diemen echt vindt dat zeven weken te lang zijn, dan wil ik hem vragen om mijn medische kosten te betalen: psychologische hulp zit niet meer in de basisverzekering vanaf volgend jaar.