Afkortingen? Zijn daar regels voor? Ja, zelfs voor afkortingen heeft de Nederlandse taal regels opgesteld. En dat zijn er nogal wat. We hebben namelijk flink wat verschillende afkortingen. Wanneer schrijf je hoofdletters, wanneer kleine letters? Wanneer zet je puntjes en wanneer niet? Vandaag dus een blog over het opschrijven van afkortingen.

bron

Afkortingen in het algemeen

Als je een woord afkort, dan komt daar een punt achter:

• pagina → p.
• bladzijde → blz.
• bijvoorbeeld → bv., bijv.
• met andere woorden → m.a.w.
• H.K.H. → Hare Koninklijk Hoogheid

Je ziet bij de laatste twee afkortingen dat er drie puntjes staan. Dit heeft te maken met het feit dat dit drie woorden zijn: na ieder woord komt er een puntje.
Er is wel een uitzondering, natuurlijk. Bij symbolen schrijf je geen puntjes.

• seconde → s
• Euro → EUR
• kilometer → km
• MHz → megahertz (vergelijk millihertz → mHz)
• gram → g
• calcium → Ca

In gewone teksten zullen we voor woorden als gram en seconde wel een puntje gebruiken achter de afkorting, namelijk: gr. en sec.

Wel of geen hoofdletters bij afkortingen?

Wanneer gebruik je hoofdletters en wanneer niet? Een goede vuistregel is dat je hoofdletters schrijft als het woord zelf in uitgeschreven vorm ook hoofdletters bevat. Denk hierbij bijvoorbeeld aan instellingen als de NAVO, AIVD en NIOD. Deze woorden schrijf je voluit ook met hoofdletters. Hoger Administratief Voorbereidend Onderwijs, Voorbereidend Wetenschappelijk Onderwijs, Basis Beroepsgerichte Leerweg.
Er zijn wel wat twijfelgevallen. Zo schreven we vroeger ICT, maar tegenwoordig mag ict ook. ICT/ict staat voor informatie- en communicatietechnologie. GSM/gsm betekent geen snoer meer global system for mobile communications. Vroeger was het met hoofdletters, maar nu is het zo ingeburgerd dat kleine letters ook mogen. Wetten krijgen ook hoofdletters, zelfs als de uitgeschreven vorm met kleine letters wordt geschreven. Denk hierbij aan Koninklijk Besluit → KB en de wet op de arbeidsongeschiktheid → WAO.
Ook ziektes schrijven met hoofdletters:

• multiple sclerose → MS
• mond- en klauwzeer → MKZ
• bovine spongiforme encefalopathie → BSE (gekke koeienziekte)

Maar ziektes die zijn ingeburgerd krijgen kleine letters: aids, soa.
Het beste is het in dit geval om de vuistregel aan te houden: schrijf je een hoofdletter in het voluit geschreven woord, schrijf dat dan ook in de afkorting.

Letterwoorden of initiaalwoorden

Letterwoorden zijn woorden die een uitspreekbare afkorting vormen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan VARA, Riagg en pin. We schrijven deze woorden zonder puntjes, maar wel met hoofdletters als deze in het uitgeschreven woord voorkomen.
Initiaalwoorden zijn woorden die waarvan we de letters afzonderlijk uitspreken, zoals pc, NS en btw. Ook deze woorden zijn zonder puntjes. En als de organisatie zijn afkorting met hoofdletters schrijft, dan nemen we dat natuurlijk respectvol over, zelfs bij de NS.