Ondanks dat ik gisteren flink van leer trok tegen het commerciële gedoe rondom 4 en 5 mei, ben ik wel stil. Ik leg uit waarom.

Zowel mijn opa van vaderszijde als mijn opa van moederszijde heeft geleden onder de oorlog. Mijn opa van moederszijde heeft krijgsgevangen gezeten in Duitsland. Hij zat daar samen met een aantal Fransen en omdat de Fransen goed behandeld werden, heeft mijn opa geen honger geleden of andere ontberingen gekend, anders dan dat hij vast zat. Omdat ik te jong was toen hij overleed, heb ik die verhalen nooit gehoord. Als ik mijn moeders zeer korte verhalen hoor, dan heeft hij er waarschijnlijk niet al te veel over verteld.
Het verhaal van mijn opa aan vaderszijde heeft flink indruk gemaakt. Ik interviewde hem toen ik elf jaar oud was voor een werkstuk over Adolf Hitler.
Dit is wat hij vertelde.
In een van de razzia’s in Rotterdam in 1944 werd mijn opa opgepakt en naar Plein 40-45 (zo heet het nu, toen nog niet) gedreven met allemaal andere jonge mannen. Mijn opa was 23 of 24 jaar oud en had net een dochter van nog geen twee jaar oud.
Met de hele groep werd hij naar Duitsland op transport gezet. Daar werd hij tewerkgesteld in een van de werkkampen. Toen hij daar aankwam, werd er om een Tischler gevraagd. Mijn opa was toen meubelmaker en werd door anderen naar voren geschoven. Hij werd aan het werk gezet.
Nadat hij daar een tijdje had gewerkt, kwam de kans om met een aantal anderen te ontsnappen. Hij pakte die kans en deed er drie dagen over om terug te lopen naar huis. Dat hij dat zonder ausweis deed, was heel gevaarlijk. Als hij gepakt zou worden, dan was hij zonder pardon doodgeschoten. De rest van de oorlog heeft hij binnen doorgebracht en in de kruipkelder als er opnieuw razzia’s waren.
En daarom ben ik stil. Mijn grootouders leven niet meer. Maar hun verhalen draag ik wel mee. En ondanks mijn tirade van gisteren, respecteer ik natuurlijk wel de twee minuten. Ik denk dan aan mijn grootouders, mijn vader en aan al die naamlozen die gestorven zijn tussen toen en nu. Eigenlijk is twee minuten veel te kort.