Balder, of Baldr, is een van de Noorse goden en een zoon van Odin en Frigg. Balder was getrouwd met Nanna en woonde op het kasteel Breidablik, het zevende van de twaalf hoofdpaleizen. Hij is de enige god die werd vermoord.

Balder was de god van de lente, het licht, de wijsheid en de welsprekendheid. Zijn paleis verspreidde licht over de aarde zolang hij zou leven. En zijn rechtvaardigheid was een lichtpuntje in de sombere tijden.
Baldr droomde dat hij vermoord zou worden. Zijn moeder Frigg liet daarom iedereen en alles beloven dat zij hem geen kwaad zouden doen. Ze liet het niet alleen beloven door de mensen, maar ook door de bomen en de dieren. Na deze belofte keerde de rust terug en de doodsbedreiging werd vergeten.
Behalve door Loki. Deze onruststoker ging op onderzoek uit en ontdekte dat de maretak geen belofte had gedaan aan Frigg. Loki maakte een pijl van de maretak en Hodr, een blinde broer van Balder, schoot de pijl af op aansturen van Loki. Zo doodde Hodr nietsvermoedend zijn broer.

Balder kon niet naar het Walhalla

Hij was niet gestorven op het slagveld en mocht dus niet naar de hemel van de krijgslieden. Balder moest naar de Hel. De Hel was hier niet de plek van vuur en de duivel, zoals wij die kennen, maar de plek waar het ‘gewone’ volk naar toe ging, de Folkvangr. Frigg smeekte de hele wereld of Balder niet terug mocht komen, zodat hij een tweede kans kreeg om naar het Walhalla te mogen. Hel zegt dat dit mag, maar dan moet de hele wereld rouwen om Balder’s dood. Iedereen rouwt, behalve een reus. De reus was natuurlijk Loki in een andere gedaante.
Balder wordt gecremeerd. Zijn vrouw Nanna springt ook in het vuur en verbrandt samen met haar man, zo kunnen ze samen naar de Hel. Na de Ragnarok, in de nieuwe wereld, zal Baldr echter het hoofdwezen zijn.

De Balder cultus en weetjes

De moord op Baldr is het centrale onderdeel van de cultus rondom deze god. De viering ging vaak gepaard met vuurfeesten en mensenoffers.
De eik was aan Balder gewijd, vooral omdat de maretak daar zelden op groeit. Ook hele bossen werden aan hem gewijd.
Mogelijk is het Sint-Jansvuur ook een overblijfsel van de cultus rondom deze god. Deze viering maakt deel uit van de midzomernachtsfeesten waarbij rondom de langste dag van het jaar vuren werden ontstoken. De mensen dachten dat er afwerende krachten in het ontsteken van deze vuren zaten. Daarom werd het vee er vaak doorheen gejaagd.
In het gedicht Mei van Herman Gorter (boek II, pagina 72-73) heeft de god Baldr tijdelijk een verbintenis met het meisje. Het gaat voornamelijk om een beschrijving van liefdesvreugde en de pijn van afscheid nemen.
Plaatje: Pixabay