De meeste mythen, sagen en sprookjes beginnen met ‘Er was eens’, om aan te geven dat het lang geleden gebeurde. Vaak ook nog in een land hier ver vandaan. Maar zover weg is Griekenland inmiddels niet meer en ‘er was eens’ klinkt een beetje afgezaagd. Dus ik begin maar gewoon met de mythe van Narcissus en Echo.

Op een dag was de godin Hera op zoek naar haar man Zeus, de oppergod. Hij ging vaak vreemd en Hera vermoedde dat hij zich weer eens aan het vermaken was met nimfen. Haar vermoeden klopte. Voordat Hera echter Zeus op zijn donder kon geven, zorgde de nimf Echo ervoor dat hij kon ontsnappen door Hera aan de praat te houden.Echo was een nimf die nogal graag haar mondje roerde. Ze praatte veel en vaak en tot vervelens toe. Toen Hera erachter kwam dat de nimf haar had opgehouden, was zij zo boos, dat zij Echo haar spraak ontnam. De nimf kon daardoor nooit meer een gesprek beginnen, maar alleen nog maar mensen napraten.
Echo zwierf door de bergen en zag daar op een dag Narcissus. Narcissus was een mooie man die zowel de harten van mannen als vrouwen sneller liet kloppen. Echo was meteen verliefd op hem en volgde hem. Narcissus wilde alleen maar jagen: hij moest niets van liefde hebben en wees iedereen af.
Echo wilde dat ze hem kon aanspreken, maar dat ging niet door de straf die Hera haar had opgelegd. Echo wachtte tot hij eerst zou spreken. Narcissus raakte afgescheiden van de jagers waar hij mee was. Hij hoorde geritsel en vroeg: “Is er iemand aanwezig?” Echo herhaalde het laatste woord: “Aanwezig!” Narcissus was verbaasd en vroeg de stem om zich te vertonen. Echo herhaalde het laatste woord. Narcissus raakte verward en vroeg de stem waarom ze hem negeerde. En Echo herhaalde het laatste woord. “Laten we samenkomen!” riep Narcissus. Echo herhaalde de zin en liep met open armen op hem af. Narcissus weerde haar af en riep dat ze van hem weg moest blijven.
Echo was van streek en verdrietig om deze brute afwijzing. Ze trok zich terug in de bergen en grotten en vervaagde volledig tot alleen haar stem nog overbleef, altijd klaar om te antwoorden.

Narcissus had vaker ruw gereageerd

Iedereen die hem had geprobeerd te verleiden kreeg dezelfde brute afwijzing. Een van de vrouwen die hem had geprobeerd te verleiden, was daar zo boos over dat ze tot Aphrodite, de godin van de liefde, een smeekbede richtte: “Laat hem ook eens voelen wat het is om afgewezen te worden.”
Vroeger had de moeder van Narcissus te horen gekregen van de blinde ziener Teireisias dat haar zoon zou blijven leven als hij zichzelf maar niet kende.
Na een dag hard jagen, kwam Narcissus bij een heilige vijver. Het water was kristalhelder: er kwamen nooit herders met hun kuddes langs noch enig ander dier. Ook de bladeren en takken van de omringende bomen durfden niet in het water te vallen. Narcissus wist dit natuurlijk niet en besloot om hier te rusten en zijn dorst te lessen met het water. Toen hij bij de rand van de vijver kwam en voorover boog om zijn hand in het water te steken, zag hij zijn eigen spiegelbeeld. Hij wist niet dat hij het zelf was, Narcissus dacht dat het een mooie onderwater geest was.
Hij zag de sterke, mannelijke kaaklijn, de volle lippen die iets van elkaar weken, de rechte neus, de heldere blauwe ogen, de zongebruinde huid de blonde haren die zachtjes in zijn nek krulden, zijn knappe gezicht omlijstend. Hij zag de fitheid en kracht van het lichaam. Hij kon geen genoeg krijgen van dit prachtige beeld.

En Narcissus werd verliefd

Hij wilde zijn geliefde kussen, omarmen, maar zodra hij zijn armen in het water stak, vluchtte zijn geliefde weg. Zodra het water kalm was, kwam de geest weer terug. Narcissus at en dronk niet meer, hij kon alleen maar naar zijn geliefde kijken. Echo was altijd dichtbij en herhaalde zijn kreten en uitroepen. Narcissus verkommerde: hij verloor de kleur in zijn gezicht, de fitheid van zijn lichaam verdween en alle schoonheid waar Echo voor gevallen was, was verloren gegaan. Narcissus stierf aan de rand van de vijver. Alle nimfen rouwden om hem. Toen zij hem wilden cremeren, was zijn lichaam nergens te vinden. Het enige dat de nimfen vonden, was een bloem met een geel hart en witte bladeren.
Sommige verhalen zeggen dat Aphrodite medelijden met hem kreeg en hem in de bloem had veranderd die voor eeuwig zijn naam zou dragen. Andere verhalen melden dat Narcissus zelfs bij het varen over de onderwereldrivier Styx nog naar zijn spiegelbeeld keek.

Narcissus en Echo leven voort

Echo leeft voort in de bergen en grotten waar zij vervaagde. Als je in de bergen hard roept, dan herhaalt zij je laatste woord als antwoord.
Narcissus leeft voort in de narcis, maar ook in narcisme en mensen met een narcistische persoonlijkheid. Bij mensen met een dergelijke persoonlijkheid draait alles om hem of haar. Zij hebben een ziekelijke eigenliefde en houden geen rekening met anderen.
Iedere week behandel ik een kleinere mythe uit de Griekse mythologie, omdat ik vind dat deze niet vergeten mogen worden. Ik baseer mijn teksten op het boek van Dr Sophie Ramondt, die mijn eerste introductie vormde in de wereld van de Griekse goden en godinnen.