Een standaard doodskist bestaat uit zes plankjes: vier staande plankjes en twee liggende plankjes. Zo’n kist moet dan met spijkers vastgezet worden. Over het algemeen kun je met een paar spijkertjes wel volstaan, zodat het kistje niet in elkaar stort, op het moment dat je hem optilt. Als nabestaande is dat niet iets waar je over na wil denken. Er is al genoeg waar je als de dood voor kunt zijn.

De dood van Ieper bijvoorbeeld. Als iemand eruit ziet als de dood van Ieper, dan zie je er heel slecht uit. Ieper is hier de plaats in West-Vlaanderen, waar de Eerste Wereldoorlog flink heeft huisgehouden. In totaal waren er vier Slagen om Ieper.

Een stukje geschiedenis over Ieper

De eerste Slag om Ieper vond plaats tussen 21 oktober 1914 en 22 november 1914. De Duitsers verloren de eerste aanval en ook het tweede en derde offensief werd afgeslagen door de Britten en Fransen. Het Duitse oppercommando staakte de strijd daar op 22 november.
De tweede Slag om Ieper begon op 14 april 1915. Opnieuw stonden de Duitsers tegenover de Fransen en de Engelsen. Hierbij werd voor het eerst chloorgas bij gebruikt. Later werd ook mosterdgas gebruikt. Dit was voor het eerst dat men op grote schaal gifgas gebruikte en daarom noemt men dit gas ook wel yperiet.
De derde Slag om Ieper werd begonnen op 31 juli 1917. De eigenlijke slag werd gestreden op 10 november 1917. De Britten wilden tijdens deze slag de Duitsers de genadeslag toebrengen. Het dorpje Passendale werd bij deze strijd volledig verwoest. Het heet daarom ook wel de Slag om Passendale.
De laatste Slag om Ieper vond plaats op 18 maart 1918. Hierbij werd Ieper volledig in puin gelegd. De Duitsers verlieten de Langemark in september 1918. Op 11 november 1918 werd de vrede getekend en was de oorlog officieel afgelopen.
In Ieper staat nog een grote poort met de namen van alle (niet-Duitse) slachtoffers die deze slagen om Ieper hebben gemaakt. In de wijde omgeving van de stad is het hele landschap doorspekt met graven van Engelse, Franse en Amerikaanse gesneuvelde soldaten. Er is slechts één Duits kerkhof te vinden, terwijl ook daar enorm slachtoffers gevallen zijn. Maar gezien het feit de Duitsers toentertijd de oorlog begonnen waren, vond men het niet nodig om daar veel voor in te richten.

De dood van Ieper

Toen ik nog aan de HBO studeerde voor docent Nederlands, kregen wij een rondleiding door de omgeving van Ieper en de stad zelf. De gids nam ons mee langs alle kerkhoven en vertelde veel over de geschiedenis van de Grote Oorlog. Het was op zich, achteraf, best interessant, maar wij begonnen ons wat ongemakkelijk te voelen door al die dood om ons heen. We vroegen beleefd aan onze gids of we misschien ergens even een kwartiertje konden pauzeren en een ‘sanitaire break’ konden krijgen van al die grafbezoeken. We waren het ook een beetje zat om de dood in de ogen te kijken. De dood van Ieper is geen fijne aanblik.

Ik vond dit een mooie verklaring van dit spreekwoord

Helaas heb ik het waarschijnlijk verkeerd. Het spreekwoord is al veel ouder. Onze Taal verwijst naar een schilderij uit de Middeleeuwen waarop de dodendans (danse macabre) te zien is. Op het schilderij staat de dood, afgebeeld als geraamte, die jong en oud, rijk en arm al dansend meeneemt naar zijn rijk. De dood maakt geen onderscheid.
Een andere verklaring is dat dit spreekwoord verwijst naar de pest die in de veertiende eeuw huishield in Ieper. Maar dat verklaart niet, waarom per se Ieper wordt genoemd, terwijl de pest in heel Europa woedde.
Ik vind mijn verklaring leuker, ook al klopt die niet.
Iedere dinsdag geeft Carel de Mari op zijn blog een woord op waarmee je een spreekwoord kunt bespreken. Iedereen kan altijd meedoen. Hoe? Mag je zelf weten. Je kunt een verhaal schrijven waarin het spreekwoord een rol speelt, je kunt in de etymologie duiken en de oorsprong van het gezegde verklaren, et cetera. Plaats een link onder het blog van Carel en lees daar ook de andere bijdragen.
Plaatje: Neil Thomas