Geen Stijl schreef: Boris van der Haram heeft meel in de mond over de islam. Ik ga hem niet linken, want ik gun Geen Stijl de link niet. Maar je kunt goed zoeken op deze titel. Ik wist niet dat die lui daar dit spreekwoord kennen. Maar ik vraag me af of ze weten waar hij vandaan komt of wat het betekent.

Met meel in de mond spreken is iets zeggen waar je zelf niet achterstaat. Het zou een anglicisme kunnen zijn, afkomstig van mealy-mouthed: het niet duidelijk of simpel willen zeggen hoe het is echt is. Eromheen praten. Overigens geen vreemde actie voor een politicus.

Met meel in de mond praten is relatief nieuw

Ik vermoed dat het een verbastering is van men kan niet tegelijkertijd blazen en het meel in de mond houden. Dit betekent dat je wel wil meedelen in de winst, maar niet wil investeren. (Probeer trouwens maar eens met meel in je mond te blazen. Dat heeft waarschijnlijk hetzelfde effect als proberen te fluiten met beschuit in je mond.)
Volgens de website Nomeis is deze uitdrukking Oost- of Noord-Nederlands van herkomst. In 1895 is het opgetekend in H. Molema’s Woordenboek der Groningsche Volkstaal (pdf). Siemon Reker, oud-hoogleraar Groninger taal en cultuur, vertelt op Nomeis ook, dat Neelie Kroes de eerste was die de nieuwere versie – zonder blazen – gebruikte in het parlement in 1989. Mogelijk omdat zij het spreekwoord niet kende.

Variaties in dialecten

Dit vind ik dan weer mooi. In het Noord-Nederlands en Oost-Nederlands komt de uitdrukking op verschillende manier voor:

• Gelders/Overijssels: poesten en hollen ’t meel in de mond = blazen en ’t meel in den mond houden, ook: schieten en ’t gat dichthollen.
• Drents: Hij wil wal poesten maar ’t maal in de buutse hollen;
• Oostfr. De wil pusten un hollen ’t mêl in de mund.

De betekenis aldus Molema:

wordt gezegd van menschen, die, naar hun spreken te oordelen, gaarne iets goeds helpen tot stand brengen, maar er steeds op bedacht zijn het geld in den zak te houden, dus personen die het met praten goed willen maken

Spreekwoorden zijn de kers op de taart van de Nederlandse taal, de krenten in de pap, zogezegd. Iedere week wil ik een spreekwoord behandelen. Voel je vrij om een spreekwoord aan te dragen als je wil weten waar het vandaan komt. Dan ga ik op onderzoek. Bekijk alle spreekwoorden.
Plaatje: Pixabay