Een zwaluw maakt nog geen zomer. Zoals de zwaluwen dus de zomer aankondigen, zo is er ook voor de winter een aankondigende vogel: de bonte kraai. Het spreekwoord luidt: een bonte kraai maakt nog geen winter. Beide spreekwoorden betekenen hetzelfde: je kunt uit een voorbeeld geen algemene conclusies trekken. Zelfs niet als dat vogeltje een winterkoninkje is. Wil je weten hoe hij aan zijn naam komt? Het is een mooi verhaal.

De vogels van het bos waren op zoek naar een nieuwe koning. Elke vogel had een goede reden om koning te worden: de uil vond dat hij het moest worden, omdat hij goed in het donker kon zien, de havik vond dat hij het moest zijn, omdat hij de sterkste was. Natuurlijk wisten de vogels wel dat de leeuw de koning der dieren was, maar ze verveelden zich.

Ze hadden niets te doen op die heldere dag in de winter.

Ze besloten tot een wedstrijd. Een simpele wedstrijd. Wie het hoogst kon vliegen, zou koning worden van de vogels. Allemaal vlogen ze recht omhoog, steeds hoger. De een na de ander viel af, de kleinste vogeltjes het eerst: de mus en het roodborstje en vervolgens de eend en de andere grotere vogels. De roofvogels hielden het ‘t langste vol. Uiteindelijk vielen ook de sperwer en de buizerd af.
Toen de havik zag dat hij alleen overgebleven was, riep hij uit: “Ik ben de koning van de vogels!” Maar hij had buiten de waard gerekend: vanaf zijn rug, kwam een klein bruin vogeltje dat net even een beetje hoger vloog dan hij. “Ik heb gewonnen!” piepte het!
De havik was woedend! Hij voelde zich ontzettend voor paal gezet en toen hij weer met beide poten op de grond stond, deed hij luidkeels zijn beklag over het vogeltje. De andere vogels moesten eigenlijk wel lachen om de slimheid van het beestje, maar uit angst voor de havik hielden ze zich stil.
Toen sprak de uil, die bekend stond als wijs: “Het vogeltje heeft niet alles gevlogen, dus mag hij niet het hele jaar koning zijn. Alleen in de winter zal hij op de troon zitten. De rest van het jaar is de havik de koning der vogels.” Dit werd met luid gejuich ontvangen. Het vogeltje heet sindsdien winterkoninkje.
Iedere dinsdag geeft Carel de Mari op zijn blog een woord op waarmee je een spreekwoord kunt bespreken. Iedereen kan altijd meedoen. Hoe? Mag je zelf weten. Je kunt een verhaal schrijven waarin het spreekwoord een rol speelt, je kunt in de etymologie duiken en de oorsprong van het gezegde verklaren, et cetera. Plaats een link onder het blog van Carel en lees daar ook de andere bijdragen.