“Sssst, hoor je dat?” En dan? Hoe ga je nu verder in je verhaal? Hoe laat je zien dat het stil is? Stilte laten zien in je verhaal, waarmee je ook spanning opbouwt, is best lastig. Het is niet zomaar een witregel invoegen. Zelfs als jouw personage stil is, gebeurt er nog van alles om hem of haar heen. Bijvoorbeeld de vogels die zingen of de bladeren die ruisen of de zee die met golven op het strand klotst. Je personage is stil, maar de rest van de wereld draait door. Hoe laat je stilte zien in je boek? Daarvoor geef ik je 3 tips.

Stilte zegt net zoveel als 100 woorden. Maar stilte op papier is niet zomaar een leegte op het papier. Je personages stoppen met spreken, maar de tijd gaat door. Hoe kun je de stilte nu het beste laten zien?

Tip 1: beschrijf de achtergrondgeluiden

Als je personages elkaar niets meer te zeggen hebben, dan worden de achtergrondgeluiden heel duidelijk. Een blaffende hond, een optrekkende motor, kwetterende vogeltjes en het ruisen van de wind door de bomen treedt dan vaak pijnlijk op de voorgrond. Als je deze dingen gaat beschrijven, dan weet je lezer dat het stil wordt en dat het misschien zelfs wel pijnlijk stil wordt tussen de personages.

Tip 2: beschrijf de lichaamstaal van je personages

Niets is zo sprekend tijdens de stilte als de lichaamstaal van je personages. Een van de meest aansprekende voorbeelden van stiltes die ik me kan herinneren is de volgende scene tussen Ginny Wemel en Hermelien Griffel. In Harry Potter en de Halfbloed prins zitten de twee dames tegenover elkaar met hun benen en hun armen gekruist en kijken allebei een andere kant op. Ze zijn boos op elkaar vanwege de vloek die Harry op Draco heeft toegepast. Daardoor mag Harry niet meer meedoen met Zwerkbal. De armen en benen over elkaar geslagen, strak tegen het lichaam aan en het ieder een andere kant uitkijken zorgt voor een ongemakkelijke stilte die Ron en Harry ook zo ervaren.

Lichaamstaal kan een stilte dus heel goed laten zien. Hoe meer je daarvan beschrijft, hoe langer de stilte duurt en hoe ongemakkelijker of hoe intenser die wordt. Wat gebeurt er als Ginny en Hermelien elkaar zouden aankijken tijdens die scene? Vliegen ze elkaar aan? Wat gebeurt er tussen een man en een vrouw als ze niet meer goed weten waar ze het over moeten hebben als ze allebei gevoelens voor elkaar hebben maar die niet naar elkaar hebben uitgesproken? Deze stiltes zijn echt heel interessant om te beschrijven.

Tip 3: stilte in gedachten en gevoelens

Ook het denken stopt niet als het gesprek stopt. Soms moet je even nadenken over wat je gaat antwoorden. Of in dit geval: je personage moet misschien nadenken over zijn of haar antwoord. Dan kun je de interne monoloog laten zien, de afwegingen die je personage maakt bij verschillende antwoorden. Ondertussen kun je misschien ook observeren hoe de gesprekspartner erbij staat. Of misschien juist vanuit het andere personage, het personage dat de vraag heeft gesteld. Die kan ook prima observeren hoe de ander zich gedraagt voordat er antwoord komt.

Gevoelens zijn ook zo’n mooie kans om stilte te laten zien. Stel dat een vrouw zit te wachten tot haar minnaar naar haar toe komt. Het blijft altijd een beetje onzeker, dus je kunt laten zien welke gevoelens zij daarbij heeft. Bijvoorbeeld:

De koelkast sloeg aan. Het trillen van de motor joeg haar hoofd op hol. Zou hij wel komen? Hij had gezegd dat hij er straks zou zijn. Maar het was toch altijd een beetje onzeker: misschien kwam er wel iets tussen – of iemand die interessanter, leuker, mooier, lekkerder was dan zij. Haar handen trilden een beetje. Zenuwachtig. Waarom was ze zo zenuwachtig? Hij was wel vaker geweest. “Maar het was al zo lang geleden!” dacht ze. De vrouw haalde diep adem en sloot haar ogen. Het zoemen van de motor van de koelkast, de plotseling blaffende hond op het grasveld, de krassende meeuw maakten haar nog nerveuzer. Plotseling ging de bel. Een snerpend geluid dat de stilte doorsneed. Ze sprong op en opende de deur. “Ola,” zei ze. Hij liep naar binnen, sloot haar in zijn armen en zoende haar vol op de mond. Een siddering van genot schoot door haar heen en ze voelde zich heel even heel gelukkig.

Oké, dat laatste, die siddering van genot, is een enorm cliché, maar de intentie, de stilte die haar gedachten en gevoelens op hol laat slaan, maakt je mogelijk zelf ook een beetje nerveus. Het zoemen van de motor van de koelkast als aanjager van de gedachten en gevoelens van de vrouw geeft ook een extra dimensie aan die stilte.

Stilte is dus meer dan witregels

Wil je meer weten over beschrijvingen van stilte, omgeving en alles wat daarmee te maken heeft? Dan kun je daar mijn cursus Beschrijvingsmagie volgen. Meer weten? Neem contact op voor de mogelijkheden!