Ik moet toegeven, ik heb Willem Alexander niet horen spreken. Onze Taal wel en zij hebben een ook analyse van de uitspraak van onze koning gemaakt. De taal was volgens stemcoach Maria Punch zakelijker dan vorig jaar. “Voor de rest was het “een ingetogen, zakelijke, pragmatische presentatie,” aldus Onze Taal.

En dan is er dus nog de uitspraak: volgens taalkundige Jan Kuitenbrouwer spreekt zijne majesteit de letter v soms als een w uit. Zijn moeder deed dit voorheen ook altijd. Marc van Oostendorp, fonoloog bij het Meertens Instituut, schreef er een stukje over: inwesteringen.
Het is niet mijn observatie. Zoals gezegd, ik heb de troonrede niet gehoord. Wat mij wel altijd is verteld, is dat prinses Beatrix altijd een soort geaffecteerd Nederlands spreekt.

Geaffecteerde spraak in de troonrede?

Volgens Wikipedia is geaffecteerde spraak:

in de ruimste zin spraak met een bepaald affect, in het bijzonder een accent. In het bijzonder duidt men er echter het sociolect mee aan van de oude bovenklasse der bevolking in Nederland, bijzonder in Zuid-Holland en dan vooral in en om Den Haag. Er wordt soms met de namen Haags, Leids of Wassenaars naartoe verwezen.

Het is een taal die werd gesproken door de hogere klassen van de Nederlandse bevolking, met name om afstand te creëren tot het lagere volk. Zowel Wilhelmina als Juliana groeide beschermd op: zij leerden de taal van de hogere kringen. Dat zorgde ervoor dat zij het geaffecteerde Nederlands leerden spreken.
Van Oostendorp geeft ook een andere verklaring in zijn blogpost: de uitspraak van de v en de w liggen heel dicht bij elkaar in het spreken: allebei voorin de mond (labiaal), allebei stemhebbend. Het enige verschil is de stand van de lippen: bij de v span je je lippen een beetje en bij de w zijn de lippen iets meer ontspannen.
Iemand die ook geaffecteerd Nederlands heeft leren spreken, kan soms doorslaan en in plechtige situaties, zoals bij de troonrede, de v als een w uitspreken, omdat hij probeert diezelfde v niet als een f uit te spreken (de f is in feite een stemloze v en heeft helemaal geen spanning op de lippen). Daarbij zet hij dan net iets te weinig spanning op zijn lippen en er komt een w uit, in plaats van de gewenste v.