Een eigentijdse versie van het Shakespeariaanse verhaal van King Lear. Bij Shakespeare hebben we te maken met een dementerende oude koning met drie dochters, waarvan de jongste zijn oogappel is. Hij wil zijn koninkrijk opdelen onder hen, maar daarvoor moeten ze vertellen hoeveel ze van hem houden en hoe dankbaar ze zijn. De eerste twee veinzen hun liefde en dankbaarheid, de jongste houdt zielsveel van haar vader, maar kan dat niet vertellen. Zij wordt verstoten, met alle gevolgen van dien.
Tom Lanoye heeft dit gegeven in Koningin Lear omgezet naar de huidige tijd, meer specifiek: september 2008. Al wordt dit niet expliciet genoemd in de tekst. Hij maakt wel enkele aanpassingen: in plaats van een koning zien we Elisabeth Lear als dementerende moeder met drie zoons en een zakenimperium. Dat imperium wil zij verdelen onder haar drie zoons. Twee zijn getrouwd, slechts één heeft kinderen. De jongste is haar oogappel en ongetrouwd. En ook hij weigert een eed af te leggen om zijn erfdeel in ontvangst te kunnen nemen.
Natuurlijk vergaat het de oudste twee niet goed: zij verkwanselen het zorgvuldig opgebouwde bedrijf van hun ouders en richten zowel het bedrijf als hun moeder ten gronde. Het verhaal is bekend, het zijn geen spoilers die ik hier opschrijf.
Lanoye laat in verzen die te lezen zijn als gewone zinnen, het verhaal zijn gang gaan. Een van de mooiste stukjes vind ik het vervloeken van een van de schoondochters:

Sla op de poort die gekte binnenliet
En intellect verdreven heeft. Kom hier!
(grijpt Connies* pols)
Serpent. Vampier. Tegennatuurlijk dier,
Dat zonen opzet tegen wie hen heeft
Gebaard. Ik hoop twee dingen: dat jouw schoot
Verdroogt ofwel verrot, opdat uit jouw
Te vroeg verlepte, valse lijf niet nog
Een kind ontspruiten kan om jou te eren.
En laat het grut dat je reeds nu bezit
Voor galg en rad studeren, met één doel:
Het koeioneren van hun loedermoeder.
Laat hun ontaarde wreedheid met genot
Jouw voorhoofd doen verdorren van de rimpels,
Jouw blik in kraaienpoten doen verzuipen
En diepe tranensporen vreten in
Jouw onbeschaamde smoel. […]
blz 58-59

*Connie is de vrouw van Gregory, de oudste zoon van Lear.
En zo gaat Elisabeth Lear nog even door. De toon is gezet, moet je maar denken.

Lear is wel het leukste personage

Maar misschien is leuk niet het juiste woord. Ze is interessant, onvoorspelbaar en prachtig in haar val als directrice van een opgedeeld bedrijf waarbij zij denkt nog haar macht te kunnen uitoefenen ondanks dat ze die heeft weggegeven. En prachtig in haar val als vrouw met een gezond verstand dat langzaam aftakelt en in waanzin verdrijft.
King Lear is prachtig getransponeerd naar Koningin Lear. Niet alleen de personages zijn omgezet, ook het koninkrijk van de koning is vervangen door het koninkrijk van de koningin: een florerend bedrijf dat met zijn ondergang symbool staat voor het verval van de hersenen van zijn CEO.
[bol_product_links block_id=”bol_5505feadcbabd_selected-products” products=”9200000035844142″ name=”Lear” sub_id=”review” link_color=”EA2C4D” subtitle_color=”F98738″ pricetype_color=”590805″ price_color=”EA2C4D” deliverytime_color=”590805″ background_color=”F4F1ED” border_color=”E5D3A9″ width=”250″ cols=”1″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”0″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]