Prachtig natuurverschijnsel, bliksem. Vroeger dacht men dat de oppergod Zeus wraak nam of boos was en zijn bliksems naar beneden smeet. Tegenwoordig weten we dat het een stuk ingewikkelder in elkaar zit. Met elektriciteit en zo.

Er zijn een aantal spreekwoorden met dit natuurverschijnsel erin. Maar de interessantste vind ik Als de gesmeerde bliksem.
F.A. Stoett noemt een grappige zin in zijn verklaring van het spreekwoord:

Heb ik te Zaandam niet vijftig jaar lang trouw toegekeken, dat alles op rolletjes liep, tot ‘t pleepapier toe?

Als de gesmeerde bliksem gaan, betekent dat iets heel snel gaat. Net als bliksemsnel. Bliksem hoorde vroeger tot de taboewoorden. Bliksem werd toegeschreven aan de duivel en dit woord uitspreken bracht ongeluk.
Een bliksemschicht snijdt ook door de lucht als een warm mes door de boter. Misschien dat daar het gesmeerde gedeelte vandaan komt.

Zo snel als de bliksem

Bliksem is de snelste beweging die met het oog kan worden waargenomen. Als machines werden gesmeerd, dan liepen ze sneller. Misschien dacht men dat gesmeerde bliksem nog sneller ging.
Het zijn interessante ideeën over hoe we zo bliksemsnel kunnen zijn. Maar de herkomst blijft toch een beetje onduidelijk.
Het allerbekendste gebruik van de gesmeerde bliksem is natuurlijk in de film Grease: greased lightning. De auto van Danny die zo snel ging, dat hij als de weerlicht was. Maar de allereerste keer dat dit gebruikt werd, was in een boek van William Makepeace Thackeray in Vanity Fair.

He rode his own horse, Greased Lightning, and won the Garrison cup at Quebec races.

Overigens vraag ik me af hoe je een bliksemschicht kunt invetten. Het is al zo’n snel ding en als je dan ook nog het voltage mee gaat nemen en de temperatuur… Ik denk dat het er nooit van zal komen, dat we bliksem zullen invetten.
Iedere dinsdag geeft Carel de Mari op zijn blog een woord op waarmee je een spreekwoord kunt bespreken. Iedereen kan altijd meedoen. Hoe? Mag je zelf weten. Je kunt een verhaal schrijven waarin het spreekwoord een rol speelt, je kunt in de etymologie duiken en de oorsprong van het gezegde verklaren, et cetera. Plaats een link onder het blog van Carel en lees daar ook de andere bijdragen.
Plaatje: Johannes Plenio