Ik zit in zak en as. De kleine teen aan mijn linkervoet is zwaar gekneusd. Hij ziet echt heel erg blauw en groen en geel en zwart en hij is dik. Ik kan de komende week niet sporten of alleen tot de pijn stop zegt. En ik sport zo graag! De dokter zei, dat het geen zin had om een foto te maken: “We kunnen er toch niets aan doen en het is alleen je teen, niet je middenvoetsbeentje en hij staat nog in de juiste richting.”

“Dus daarom ga ik je liever niet blootstellen aan extra straling voor een foto als er toch geen gevolg aan kan worden gegeven.” Ik weet nog altijd niet of er een pees afgescheurd is of dat de teen gebroken is of alleen maar zwaar gekneusd. Ik ga uit van het laatste. Dat lijkt het minst erg en dan kan ik over twee weken weer gewoon alles doen. Zei ze optimistisch.

In zak en as dus

Mensen die in de rouw waren, kleedden zich vroeger in een zwarte ruwe stof, zonder mouwen. Er waren alleen gaten voor de armen. Het hoofd bestrooiden ze met as.
Het spreekwoord is bijbels van herkomst. In het boek Ester liet koning Ashasveros van Perzië een wet uitvaardigen die alle Joden moest uitroeien. Ester was op dat moment getrouwd met Ahasveros.
Toen Mordechai, de neef van Ester dit hoorde, hulde hij zich in een zwart rouwkleed en strooide as over zijn hoofd. Zo ging hij naar zijn nicht. Ester vroeg hem waarom hij er zo bij liep. Mordechai antwoordde dat Ahasveros alle Joden ter dood had veroordeeld.

Ester kon niet zomaar voor de koning verschijnen

Zij moest door hem geroepen worden en dat had hij al dertig dagen niet gedaan, dus zij was waarschijnlijk uit de gratie gevallen. Toch ging Ester naar Ahasveros toe. Hij vroeg haar wat ze wilde. Zij nodigde hem en zijn grootvizier Haman uit om met haar te dineren. Vereerd door de uitnodiging kwamen zij bij haar. Ook voor de dag daarna nodigde Ester de koning en Haman uit. Toen de koning voldoende onder de indruk was van haar charmes, onthulde zij dat zij een joodse vrouw was en dat Haman haar wilde doden. Ahasveros liet daarop Haman aan de galg hangen die opgericht was voor Mordechai.
In de nieuwe bijbelvertaling komt de uitdrukking niet meer voor. Gelukkig in de gewone spreektaal nog wel.
En ook al loop ik niet letterlijk met een zak om mijn lijf en met as op mijn hoofd. Mijn teen ziet wel redelijk zwart en ik baal als een stekker.
Iedere dinsdag geeft Carel de Mari op zijn blog een woord op waarmee je een spreekwoord kunt bespreken. Iedereen kan altijd meedoen. Hoe? Mag je zelf weten. Je kunt een verhaal schrijven waarin het spreekwoord een rol speelt, je kunt in de etymologie duiken en de oorsprong van het gezegde verklaren, et cetera. Plaats een link onder het blog van Carel en lees daar ook de andere bijdragen.