Op zoek naar een mooi spreekwoord met het woord boek, kwam ik een spreekwoord tegen waarvan ik het dus kennelijk altijd verkeerd heb begrepen: ‘in het verdomboekje staan’. Ik dacht altijd dat het was dat je in het verdomhoekje stond. Tijd voor een beetje onderzoek.

In het verdomboekje staan betekent dat je niets meer goed kan doen voor iemand anders. Die ander heeft een zeer negatief beeld van je.
Verdommen is afkomstig van verdoemen. Vroeger legde men in de rechtbank een eed af om de waarheid te spreken en daarbij zei men dan de volgende zin: “Moge God mij verdoemen als ik lieg.” Vanuit de rechtbank is dat naar buiten gegaan en uiteindelijk verbasterd tot de welbekende vloek.

Maar dat verklaart het boek nog niet

Het hoekje snap ik wel: je bent uit het zicht, je wordt niet meer gezien en doet niet meer mee. Het werd hoekje toen de herkomst van boekje niet meer duidelijk was. De herkomst van verdomboekje is (uiteraard wil ik bijna zeggen) bijbels: het boek der verdoemden. We vinden dit (niet letterlijk) in een passage uit Openbaringen:

Toen zag ik een grote witte troon en hem die daarop zat. De aarde en de hemel vluchtten van hem weg en verdwenen in het niets. Ik zag de doden, jong en oud, voor de troon staan. Er werden boeken geopend. Toen werd er nog een geopend: het boek van het leven. De doden werden op grond van wat in de boeken stond geoordeeld naar hun daden. De zee stond de doden die ze in zich had af, en ook de dood en het dodenrijk stonden hun doden af. En iedereen werd geoordeeld naar zijn daden. Toen werden de dood en het dodenrijk in de vuurpoel gegooid. Dit is de tweede dood: de vuurpoel. Wie niet in het boek van het leven bleek te staan werd in de vuurpoel gegooid.

Tegenwoordig is verdomhoekje algemeen en het verdomboekje vergeten. Misschien ga ik het boek wel weer gebruiken.
Iedere dinsdag geeft Carel de Mari op zijn blog een woord op waarmee je een spreekwoord kunt bespreken. Iedereen kan altijd meedoen. Hoe? Mag je zelf weten. Je kunt een verhaal schrijven waarin het spreekwoord een rol speelt, je kunt in de etymologie duiken en de oorsprong van het gezegde verklaren, et cetera. Plaats een link onder het blog van Carel en lees daar ook de andere bijdragen.