Het is zo mooi hoe wij Nederlanders dieren in onze spreekwoorden weten te verwerken. En hoe we ze dan ook weer verbasteren om er iets netjes van te maken. Dat is ook gebeurd met het spreekwoord Dat is voor de kat z’n viool. De betekenis: je hebt het voor niets gedaan. Maar er zijn versies van het spreekwoord die veel platter zijn.
De minst grove varianten zijn:
- Voor de kat z’n linkeroog, rozijn, staart, blindedarm, snor.
Iets grover wordt het al met de volgende varianten:
- Voor de kat z’n kont, reet, kloten, kale.
De grofste die ik ken, is ook de meest gebruikte variant naast viool:
- Voor de kat z’n kut.
Voor de kat z’n kut dus
Het spreekwoord is nog erg jong volgens Onze Taal. Het zou sinds de jaren zestig van de twintigste eeuw worden gebruikt. En het allitereert zo lekker! (Even in herinnering brengen: twee woorden die beginnen met dezelfde klank is een alliteratie.)
Ik kom op dit spreekwoord omdat ik vroeger graag naar Oppassen! keek (die twee opa’s, u weet wel). In een van de afleveringen zei opa Buys, oud-burgemeester van het mooie plaatsje Veere: “Goh wat een gekke uitdrukking eigenlijk, voor de kat z’n viool.”
Kleinzoon Rik Bol antwoordde: “Ja opa, omdat je voor de kat z’n kut niet zeggen mag!”
Is me altijd bijgebleven. Geen idee waarom. Misschien omdat ik dan nu een mooi verhaal kan vertellen over dit spreekwoord.
Iedere dinsdag geeft Carel de Mari op zijn blog een woord op waarmee je een spreekwoord kunt bespreken. Iedereen kan altijd meedoen. Hoe? Mag je zelf weten. Je kunt een verhaal schrijven waarin het spreekwoord een rol speelt, je kunt in de etymologie duiken en de oorsprong van het gezegde verklaren, et cetera. Plaats een link onder het blog van Carel en lees daar ook de andere bijdragen.
