’t Is een Droogstoppel kun je zeggen van mensen die geen enkel gevoel voor humor hebben of vervelend en saai zijn. Sinds 1860 is Droogstoppel de benaming voor humorloze, vervelende mensen. Een zogenaamde speaking name. Dit weten we zo precies omdat er iemand een boekje schreef over Batavus Droogstoppel.
In 1860 schreef Multatuli de Max Havelaar. Daarin is Batavus Droogstoppel een van de hoofdfiguren. Droogstoppel is een vervelende, geniepige, saaie en fantasieloze man zonder creativiteit of idealen die staat op de eerlijkheid van anderen, maar zelf een leugentje niet schuwt. Droogstoppel introduceert zich in het eerste hoofdstuk van de Havelaar.
Ik ben makelaar in koffi, en woon op de Lauriergracht, No 37. Het is myn gewoonte niet, romans te schryven, of zulke dingen, en het heeft dan ook lang geduurd, voor ik er toe overging een paar riem papier extra te bestellen, en het werk aantevangen, dat gy, lieve lezer, zoo-even in de hand hebt genomen, en dat ge lezen moet als ge makelaar in koffi zyt, of als ge wat anders zyt. Niet alleen dat ik nooit iets schreef wat naar een roman geleek, maar ik houd er zelfs niet van, iets dergelyks te lezen, omdat ik een man van zaken ben.
De naam Droogstoppel zou een verwijzing kunnen zijn naar het bijbelboek Job 13:25:
‘Sult ghy een gedreven blat verbrijselen? ende sult ghy eenen drooge stoppel vervolgen?’
Job vraagt hier aan God waarom Hij juist hem moet hebben: hij is al ziek en ongelukkig. Het beeld van de droge stoppel is in de nieuwe vertaling van de bijbel omgezet naar een verdorde strohalm en heeft hier de betekenis van een uitgeteerde, krachteloze man.
De droge stoppel vertoont geen overeenkomsten met Droogstoppel uit de Max Havelaar. De verwijzing is daarom waarschijnlijk niet geldig, zeggen Karina van Dalen – Oskam en Marijke Mooijaart in hun Nieuw Bijbels Lexicon uit 2005. Ik denk dat er misschien toch een kleine verwijzing kan zijn: de naam kan geïnspireerd zijn door het bijbelcitaat. Misschien had Multatuli dit bijbelboek gelezen en is dit citaat blijven hangen. Het zou kunnen verwijzen naar de starre houding van de Nederlandse regering in die tijd ten opzichte van de uitbuiting van Nederlands Indië. Maar dat is natuurlijk speculatie.
Het spreekwoord komt niet heel vaak meer voor, maar vanwege de betekenis van de Max Havelaar in de Nederlandse literatuur (en omdat ik ooit een werkgroep deed over het boek met daaruit voortvloeiend een tekst in context deeltje) wilde ik dit spreekwoord niet in vergetelheid laten geraken.
[bol_product_links block_id=”bol_5528d82bd51fb_selected-products” products=”1001004008667720,1001004007590125″ name=”havelaar” sub_id=”spreekwoord” link_color=”EA2C4D” subtitle_color=”F98738″ pricetype_color=”590805″ price_color=”EA2C4D” deliverytime_color=”590805″ background_color=”F4F1ED” border_color=”E5D3A9″ width=”256″ cols=”1″ show_bol_logo=”undefined” show_price=”1″ show_rating=”0″ show_deliverytime=”1″ link_target=”1″ image_size=”1″ admin_preview=”1″]
