Wie weet nog dat wies een verleden tijd is van wassen? Of mat de verleden tijd van meten? Ik merk  dat ik mezelf moet corrigeren omdat ik soms meette zeg, terwijl mat mij ook niet meer erg prettig in de oren ligt. En ook met vaarde en voer heb ik soms problemen. De sterke verleden tijd van werkwoorden verdwijnt, valt me op. Soms hoor ik leerlingen en collega’s al loopte zeggen in plaats van liep.
Sterke werkwoorden zijn werkwoorden die in de verleden tijd een klinkerverandering hebben. We noemen dit sterk omdat ze sterk genoeg zijn om klinkers te veranderen. Daar is flink wat kracht voor nodig.
Die kracht is aan het verdwijnen. Sterke werkwoorden verdwijnen. In de Middeleeuwen, of meer accuraat, in het Middelnederlands, waren er veel meer sterke werkwoorden. De verleden tijd van lachen bijvoorbeeld, was loech. Dat is in de loop der tijden een zwak werkwoord geworden. De verleden tijd is nu lachte.

Sterke en zwakke werkwoorden bestaan dan een tijd naast elkaar

Je had dus een tijd dat zowel loech als lachte gebruikt werden. Voor zover ik nu heb meegemaakt zijn er nu een aantal werkwoorden waar twee verleden tijden naast elkaar bestaan:

• varen: voer en vaarde
• jagen: joeg en jaagde
• meten: mat en meette
• zeggen: zei en zegde

Ok, de laatste is een twijfelgevalletje omdat zegde bijvoorbeeld in aanzeggen wel correct is. Maar in teksten van mijn leerlingen zie ik dit toch steeds vaker voorkomen.

Nu ik lesgeef, zit ik eigenlijk bovenop de taalverandering

Natuurlijk zie ik ook pertinente fouten in hun schrijven. In een verhaal dat ik ze als opdracht meegaf, zag ik ook vaak zij waar zei bedoeld werd. Maar dat zijn spelfouten.
Ik zie leerlingen Engelse werkwoorden vernederlandsen. De regel is ook dat Engelse werkwoorden die in het Nederlands zijn terechtgekomen, zwak vervoegd worden. Denk bijvoorbeeld aan downloaden, upgraden, Googelen. Woorden waarvoor de Nederlandse versie vreemd aandoet, erg omslachtig klinkt of de lading niet dekt: neerladen, verbeteren, zoeken op internet met Google. Veel mensen vinden dit taalverloedering of -vervuiling. Ik niet. Als we niet meeveranderen, sterft het Nederlands uit. Dan worden we een dode taal, net als het Latijn.
Als je er niet uitkomt met de vervoeging van zwakke Engelse werkwoorden, dan heb ik nog een tip. Onze Taal heeft een pdf (±1Mb) en een lijst waarin alle Engelse werkwoorden staan met hun vervoeging erbij. De pdf kun je hier downloaden. Dit is de versie van 19 juni 2013.
Volgens mij komt er een tijd dat al onze werkwoorden zwak zullen zijn. Dat het geen probleem meer is om te praten over loopte, vindde of zwemde. Het zijn slechts observaties. Tegen de tijd dat dit gaat plaatsvinden zijn al mijn haren grijs en zegt men ‘oma’ tegen mij :).