Waanzin is het onderwerp van de boekenweek. De stelling van Steinz heeft daarmee te maken. In het boekenweekessay zegt Pieter Steinz dat elk boek en elke schrijver iets van waanzin over zich heeft (vrij geparafraseerd). Peter vraagt ons om deze stelling toe te passen op maximaal tien van de boeken in onze verzameling. Leuke vraag. Zo leuk dat ik hem nu pas beantwoord. Ik was hem vergeten namelijk. Maar bij dezen alsnog.
Steinz is niet alleen de auteur van het boekenweekessay, hij schreef ook boeken over boeken, onder andere de dikke Steinz, Gids voor de wereldliteratuur.
Ik pas de stelling breed toe: het gaat of over de schrijver of over een personage.
Willem Mertens’ levensspiegel van J.van Oudshoorn: een boek over een man die zijn schulden oplost door nieuwe te maken. Aan het einde van zijn leven krijgt de waanzin hem te pakken.
Eva van Carry van Bruggen: de schrijfster sterft in een inrichting waar ze is opgenomen voor depressieve klachten. Omdat ze veel medicijnen innam, is niet duidelijk of het om zelfdoding gaat. Ze is niet ouder geworden dan 51 jaar.
W.F. Hermans De donkere kamer van Damocles: er is net een biografie verschenen over Hermans waarin de schrijver wordt neergezet als extreem paranoïde persoonlijkheid. Daarnaast was Dorbeck in de roman zelf natuurlijk ook van het padje af.
Mulisch Voer voor psychologen: iemand die roept “Ik ben de oorlog”, kan niet anders dan een klap van de molen hebben gekregen. En ja, hier spreekt mijn antipathie jegens de man. Ik verdenk hem ook van grootheidswaanzin.
Tom Lanoyes Koningin Lear: hier schreef ik van de week een review over. De hoofdrolspeelster is dementerend en wordt steeds onsamenhangender en doet steeds vreemdere dingen.
Hersenschimmen van Bernlef: dit boek gaat over een man met de ziekte van Alzheimer. Ook dit is een ziekte die je psychisch niet onberoerd laat: je wordt er achterdochtig van namelijk en je hebt tijdens je heldere momenten door dat je gek aan het worden bent, tot je uiteindelijk geen heldere momenten meer hebt en iedereen een vreemde voor je is.
MacBeth van Shakespeare: zowel MacBeth als zijn vrouwe worden gek nadat zij de koning hebben vermoord. Eén van de zinnen die ik hier het mooist vind is: Thou shalt not sleep for thou hast murdered sleep, tegen Lady MacBeth die niet meer kan slapen en dat handen wassen van haar is natuurlijk ook best vreemd.
Een nagelaten bekentenis van Marcellus Emants: de typische onderkoelde crime passionel. Willem Termeer vermoordt zijn vrouw omdat hij denkt dat zij een verhouding heeft met de buurman.
Der Prozess van Kafka: geniale gekte van een systeem. De hoofdpersoon heeft geen idee waarvoor hij wordt aangeklaagd.
Nelleke Noordervliets Het oog van de engel: over een vrouw wiens oog uit haar hoofd puilt omdat er een tumor achter zit. Zij trekt door het land als een Engel van de Apocalyps. Het publiek gelooft haar voorspellingen. Hierin speelt wat mij betreft waanzin een rol, omdat het volk gelooft in door opium opgeroepen trances.

Kortom: ik denk dat Steinz gelijk heeft

Tien van de door mij gekozen boeken hebben op een of andere wijze te maken met vormen van waanzin: hetzij door de verhaallijn (Kafka), hetzij door de waanzin van de hoofdpersoon (Lanoye). Ik denk ook dat waanzin wel een thema is in ieder boek. Volgens mij is het anders onmogelijk om een boek te schrijven.
#50books is een serie vragen op zondag die gesteld worden door Peter Pellenaars. Hij begon de serie vragen in 2013. In 2014 nam ik het stokje over van hem, waarna hij het dit jaar weer op zich neemt. Iedereen is vrij om de vragen te beantwoorden zoals hij of zij wil. Laat je reactie achter bij Peter, zodat iedereen je antwoord op de wekelijkse vraag kan lezen.